Sposób miarkowania
Jeśli zaś chodzi o ograniczenie kary umownej, SN uznał, że nie można automatycznie w każdym przypadku obniżać zastrzeżonej sankcji do wysokości równej odszkodowaniu pracownika za przestrzeganie zakazu konkurencji. Wysokość kary umownej nie została w żaden sposób ustawowo ograniczona. Nie oznacza to jednak, że wysokość odszkodowania można uznać za jej górny limit. Kara umowna może przewyższać wysokość odszkodowania za powstrzymywania się od działalności, lecz pomiędzy nimi musi występować racjonalny parytet.
Ocena, czy wysokość kary umownej jest rażąco wygórowana, powinna obejmować szereg indywidualnych okoliczności występujących w danej sprawie. Należy do nich zaliczyć nie tylko relację pomiędzy wysokością kary umownej i odszkodowania, ale także wysokość ewentualnej szkody, na którą narażony jest pracodawca, jak również sposób zachowania się pracownika, który naruszył zakaz konkurencji.
Praktyka pokazuje, że wysokość kary umownej jest zwykle wyższa niż wysokość odszkodowania za przestrzeganie zakazu konkurencji. W orzecznictwie można spotkać się w wyrokami, w których sądy uznały, że kara umowna odpowiadająca dwu- czy trzykrotności wysokości odszkodowania pracownika nie jest rażąco wygórowana.
Zdaniem autora
Bartosz Tomanek, adwokat, kancelaria Dentons
Celem umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest zabezpieczenie interesów pracodawcy i w tym kontekście należy analizować jej postanowienia. Pracodawca, zawierając taką umowę, zakłada, że pracownik w trakcie zatrudnienia będzie miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, a poprzez zastrzeżenie kary umownej chce zabezpieczyć się przed wykorzystaniem tych informacji u konkurencji.
Kara umowna ma dwie podstawowe funkcje: kompensacyjną i prewencyjną. Funkcja kompensacyjna służy uzyskaniu zryczałtowanego odszkodowania w przypadku, gdy dojdzie do naruszenia zakazu konkurencji. Natomiast funkcja prewencyjna ma na celu odstraszenie pracownika od podejmowania działalności konkurencyjnej w określonym czasie po ustaniu zatrudnienia.
