ZUS odmówił mi prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy (utrata części palca ręki). W uzasadnieniu podał, że wyłączną przyczyną wypadku było nieprzestrzeganie zasad BHP obowiązujących w sklepie (pracuję jako sprzedawca) podczas obsługi piły elektrycznej (nieuważne trzymanie dłoni na tej maszynie). Uważam, że niesłusznie zarzucono mi rażące niedbalstwo jako przyczynę wypadku, skoro to pracodawca nie zapewnił środków ostrożności (brak rękawic ochronnych), co potwierdził także drugi pracownik.
Czy ZUS ma rację? Czy mam szansę na zmianę decyzji przez sąd? – pyta czytelniczka.
Tak.
Na mocy art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych. Właśnie przy wykonywaniu takich czynności uległa wypadkowi czytelniczka. Zdarzenie to spełnia więc przesłanki wypadku przy pracy.
Czyja wina
ZUS wskazał, że zawinione zachowanie czytelniczki pozbawiło ją praw do świadczeń z racji wypadku przy pracy. Jednak zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy wypadkowej przewidziane w niej świadczenia nie przysługują tylko wtedy, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony zdrowia i życia, spowodowane przez niego umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym za działanie z rażącym niedbalstwem uważa się taką sytuację, gdy osoba zdaje sobie sprawę z grożącego jej niebezpieczeństwa, gdyż zwykle występuje ono w określonych okolicznościach faktycznych i każdy człowiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako ewidentne, a mimo to bez potrzeby naraża się na niebezpieczeństwo, ignorując następstwa własnego zachowania się (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 kwietnia 1998 r. II UKN 11/98). Orzecznictwo sądowe jednoznacznie wskazuje też, że aby wyłączyć prawo pracownika do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, jego działanie musi być jedyną przyczyną wypadku (wyrok SN z 9 września 1998 r., II UKN 186/98).
Bez ochrony indywidualnej
Z opisu czytelniczki wynika, że prawdopodobnie u źródeł wypadku była przyczyna ludzka (niewłaściwe trzymanie dłoni na maszynie), jak i organizacyjna (pracodawca nie zapewnił środków ochrony indywidualnej w postaci specjalnych rękawic).