Rz: Jakie możliwości przysługują pracodawcy, gdy pracownik podejmuje działalność konkurencyjną zagrażającą jego interesom?
Katarzyna Dulewicz: Jednym z podstawowych obowiązków pracowniczych jest dbałość o dobro zakładu pracy, a podjęcie aktywności o charakterze konkurencyjnym wobec pracodawcy stanowi naruszenie tego obowiązku. Takie uchybienie może stanowić podstawę odpowiedzialności porządkowej pracownika, przyczynę wypowiedzenia mu umowy o pracę, a niekiedy również może stanowić przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego. Wybór odpowiedniego środka należy do pracodawcy w zależności od tego, jaki jest stopień naruszenia oraz czy w firmie są przepisy, które zakazują działalności konkurencyjnej.
Przede wszystkim, pracownikowi prowadzącemu działalność konkurencyjną można wymierzyć karę porządkową, a więc upomnienie lub naganę. Prowadzenie działalności konkurencyjnej może również stanowić przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. Najmocniejszy środek, czyli zwolnienie dyscyplinarne, można zastosować, jeśli pracownik podpisał umowę o zakazie konkurencji i ją świadomie łamie. Pracodawca może też zastosować wymienione powyżej środki łącznie, tj. najpierw ukarać pracownika karą porządkową, a następnie wypowiedzieć mu umowę o pracę z przyczyny, która stanowiła podstawę wcześniejszego wymierzenia kary.
Kiedy działalność konkurencyjna będzie stanowić uzasadnioną przyczynę zwolnienia pracownika z pracy?
Dla uznania, że zachowanie pracownika ma charakter działalności konkurencyjnej, konieczne jest wystąpienie realnego zagrożenia interesów pracodawcy. Za działalność konkurencyjną można zatem uznać jedynie taką aktywność, która narusza dobra pracodawcy lub stwarza dla niego rzeczywiste zagrożenie. Działalność konkurencyjna wobec pracodawcy może polegać zarówno na prowadzeniu przez pracownika własnej działalności gospodarczej, jak i na świadczeniu pracy lub doradztwa na rzecz innego podmiotu, zasiadaniu we władzach spółki konkurencyjnej lub nawet posiadaniu udziałów w konkurencji, jeżeli towarzyszy temu ryzyko naruszenia interesu gospodarczego pracodawcy. Pracodawca, decydując się na zwolnienie pracownika prowadzącego działalność konkurencyjną, powinien być w stanie udowodnić wystąpienie realnego zagrożenia swych interesów, które to zagrożenie zostało spowodowane niedozwoloną aktywnością pracownika. W przeciwnym razie jego decyzję pracownik może zakwestionować na drodze sądowej.
