- w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź
- w którego okręgu znajduje się zakład pracy.
Z kolei z § 3 tego przepisu wynika, że sąd właściwy może – na zgodny wniosek stron – przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy celowości. Postanowienie w tym przedmiocie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem sądu przekazującego.
Strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sporu już wynikłego lub sporów mogących powstać w przyszłości sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy (art. 46 § 1 k.p.c.). Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej lub jeżeli powód nie złożył pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilkoma sądami właściwymi dla takich sporów.
Właściwość miejscowa
Na kanwie powyższych regulacji prawnych wykształciło się orzecznictwo sądowe, traktujące o specyfice regulacji prawnych w zakresie właściwości miejscowej sądu w ww. sprawach. Podkreśla się bowiem, że w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy szczególna i wyczerpująca regulacja właściwości miejscowej sądu (art. 461 k.p.c.) wyłącza każdą właściwość ustalaną zgodnie z przepisami o postępowaniu zwykłym, tj. w szczególności właściwość przemienną i wyłączną. Jest to właściwość przemienna (konkurencyjna) w stosunku do właściwości ogólnej i można ją określić jako szczególny przypadek właściwości wyłącznej (por. np. wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 29 czerwca 2018 r., VIII Pz 19/18, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 18 stycznia 2018 r., VII Pz 80/17).
Powyższe prowadzi do wniosku, że przy zawieraniu umów o pracę strony nie mogą ustalić ewentualnej właściwości miejscowej sądu w drodze tzw. umowy prorogacyjnej. Tak stwierdził m.in. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 lutego 2014 r. (II PZP 1/13).
