13 kwietnia br. zgłoszono poselski projekt ustawy o wliczaniu okresów prowadzenia działalności gospodarczej do pracowniczego stażu pracy oraz stażu wymaganego od kandydatów na określone stanowiska. Autorzy projektu negatywnie oceniają obowiązujący porządek prawny, zarzucając, że staż pracy w obecnym ujęciu blokuje drogę do zatrudnienia m.in. na niektórych stanowiskach w administracji publicznej grupie szeroko rozumianych przedsiębiorców czy osób samozatrudnionych. Zdaniem twórców projektu osoby te są dyskryminowane wobec osób pozostających w stosunku pracy w dostępie do szeregu uprawnień pracowniczych, takich jak dłuższy urlop czy okres wypowiedzenia.
Zaproponowane regulacje budzą jednak pod względem prawnym wiele wątpliwości, a poniższe uwagi są uwypukleniem jedynie niektórych z nich.
Dwa znaczenia i zarzut dyskryminacji
Staż pracy jest pojęciem z zakresu prawa pracy, występuje w dwóch znaczeniach. W ujęciu ogólnym wpływa decydująco na prawo do urlopu wychowawczego i długość urlopu wypoczynkowego. Z kolei staż zakładowy warunkuje nabycie takich uprawnień, jak: długość okresu wypowiedzenia, okres ochronny przed rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia czy wysokość odprawy – charakter tych uprawnień dotyczy zatrudnienia u danego pracodawcy, co oznacza, że pracownik rozpoczynający pracę u innego (nowego) pracodawcy będzie nabywał je od nowa, tak jak gdyby rozpoczynał zatrudnienie po raz pierwszy.
Generalnie staż pracy jest warunkiem uzyskania przez pracowników określonego typu uprawnień pracowniczych. Z tych względów nie może dziwić fakt, że ich nabycie związane jest z istnieniem stosunku pracowniczego zatrudnienia, a nie stosunku innego typu.
O nierównym traktowaniu (dyskryminacji) można mówić tylko wtedy, gdy nierówny dostęp do uprawnień będą miały osoby mające tę samą wspólną cechę – należą do tej samej kategorii (np. pracownicy) – gdyż osoby charakteryzujące się w takim samym stopniu tą samą stałą cechą powinny być jednakowo traktowane. Tak ujmowana równość nakazuje jednolite uprawnienia dla równych względem siebie i zezwala na odmienne traktowanie osób różnych względem siebie. Z tych powodów w zgodzie z obowiązującymi przepisami jest przyznanie określonym grupom osób – i tylko im – konkretnych uprawnień.
