Następnie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach kierowcy ciągnikowego oraz mechanika ciągnikowego w Państwowym Ośrodku Maszynowym. W okresach letnich jako traktorzysta wykonywał na rzecz rolników usługi przy pracach polowych oraz zwoził buraki z pól, zaś zimą woził wapno. Ponadto w okresach zimowych (grudzień – luty) wykonywał prace ślusarskie w dziale instalacyjno-montażowym i w dziale chemizacji. W warsztacie naprawiano sprzęt rolniczy, opryskiwacze, kultywatory.
W dalszej kolejności wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty w Spółdzielni Kółek Rolniczych. Wykonywał tam prace rolnicze (usługi przy pracach polowych), głównie orki, a także woził węgiel do szpitala i do innych zakładów. Zimą woził wapno oraz piaskował drogi. Pracował także w warsztacie mechanicznym, w którym znajdował się kanał remontowy. Prace remontowe wykonywane były zarówno w kanałach, jak i na powierzchni.
W tak ustalonym stanie faktycznym organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu decyzji przyjął, że nie udokumentował on wymaganego 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca odwołał się od tej decyzji, domagając się jej zmiany przez przyznanie mu prawa do dochodzonego świadczenia. Sąd okręgowy podzielił stanowisko wnioskodawcy i zmienił decyzję organu rentowego. Sąd apelacyjny oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku zmieniającego decyzję organu rentowego i przyznającego wnioskodawcy prawo do emerytury. Mimo to organ rentowy złożył skargę kasacyjną.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Skarga kasacyjna złożona przez organ rentowy okazała się zasadna. Sąd Najwyższy uznał, że praca traktorzysty – czy to w rolnictwie, czy w transporcie, choćby w „otoczeniu" rolnictwa – nie jest zatrudnieniem w szczególnych warunkach wymaganym do ustalenia wcześniejszych uprawnień emerytalnych dla pracowników wykonujących przez co najmniej 15 lat szczególne zatrudnienie.
Komentarz eksperta
dr Marcin Wojewódka, radca prawny, Kancelaria Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy Sp. k.
Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego. Zarówno sąd okręgowy, jak i apelacyjny błędnie zaliczyły wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych, wymaganego do ustalenia prawa do spornej emerytury, okresy pracy w miesiącach letnich na stanowisku traktorzysty. W szczególności uwzględniły prace przy żniwach, tj. prace polowe, które nie mogły być zakwalifikowane jako stale wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie w dziale transportu ani w transporcie, który na ogół odbywa się na drogach publicznych (którymi nie są pola uprawne ani polne drogi dojazdowe), i zawsze przy użyciu środków transportu dopuszczonych do wykonywania publicznego ruchu drogowego.
