Staż pracy bez urlopu bezpłatnego

Pracownica przebywała na półrocznym urlopie bezpłatnym. Firma przygotowuje program zwolnień grupowych. Prawdopodobnie obejmie on także osobę powracającą z urlopu, która przepracowała w tym zakładzie blisko osiem lat. Czy okres pobytu na urlopie bezpłatnym uwzględnia się w stażu pracy liczonym do uzyskania odprawy finansowej za zwolnienia grupowe? – pyta czytelniczka.

Nie. Choć w czasie urlopu bezpłatnego etatowiec pozostaje w stosunku pracy, okres ten zawiesza jego uprawnienia pracownicze. Istotą urlopu bezpłatnego udzielonego na

podstawie art. 174 k.p. jest zwolnienie się zatrudnionego (na swój wniosek) z wykonywania pracy i jednocześnie zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłacania mu wynagrodzenia.

Wszystkiego mniej

Zgodnie z art. 174 § 2 k.p. okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Oznacza to przerwę w zatrudnieniu. A skoro tak, ten czas pracodawca pomija licząc okres uprawniającym do nabycia np. prawa do nagrody jubileuszowej. Podobnie postępuje ustalając wymiar urlopu wypoczynkowego. Jeśli urlop bezpłatny trwał dłużej niż miesiąc, szef odpowiednio proporcjonalnie zmniejsza urlop wypoczynkowy w tym roku kalendarzowym, w którym etatowiec wraca z bezpłatnego do firmy (art. 155

2

§ 1 pkt 1 k.p.).

Taki sposób postępowania potwierdza m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 13 września 2010 r. (II PK 257/09). Wskazuje, że okresu urlopu bezpłatnego nie można traktować jako przepracowanego w związku z uzyskaniem od pracodawcy dofinansowania na podniesienie kwalifikacji pracowniczych.

Pracownik, któremu udzielono urlopu bezpłatnego, nie podlega w tym czasie zarówno ubezpieczeniom społecznym, jak i zdrowotnemu. Okres ten nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym według ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 4 października 2005 r., III AUa 1383/04).

Na granicy

Miesięcy urlopu bezpłatnego pracodawca nie musi także uwzględniać ustalając okres zatrudnienia, od którego zależy wysokość odprawy przy zwolnieniach grupowych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 192 ze zm.) w związku z rozwiązaniem z pracownikiem stosunku pracy w zakresie grupowego zwolnienia przysługuje mu odprawa pieniężna.

U pracownicy czytelniczki decydujące może być właśnie te brakujące pół roku. Ponadośmioletni staż dawałby jej prawo do odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli jednak do tego okresu zabraknie jej choćby jednego dnia, otrzyma tylko dwie pensje. Będzie się bowiem zaliczać do kategorii pracowników, którzy w tej firmie przepracowali od dwóch do ośmiu lat. Jedyną formą uratowania zwiększenia tej rekompensaty o jedną pensję może być to, że do obliczeń bierze się też pod uwagę okres wypowiedzenia umowy o pracę. Jeśli więc decyzja pracodawcy o jej zwolnieniu opóźni się choćby o kwartał, razem z trzymiesięcznym wymówieniem ma ona szansę nabyć wyższą odprawę.

U innego pracodawcy

Sytuacja czytelniczki byłaby zdecydowanie odmienna, gdyby urlop bezpłatny wykorzystywała na pracę u innego pracodawcy na mocy zawartego w tej sprawie porozumienia między firmami (art. 1741 k.p.). Wówczas okres tego urlopu wliczałby się do stażu, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy. To jednak wyjątek od reguły.

Co uwzględnić

Na mocy szczególnych przepisów do stażu pracowniczego wlicza się m.in.:

- urlop bezpłatny udzielony pracownikowi w celu świadczenia pracy na rzecz innego pracodawcy (art. 174

1

.p.),

- urlop bezpłatny udzielany pracownikowi młodocianemu w okresie ferii szkolnych (art. 205 § 4 k.p.),

- urlop wychowawczy udzielany pracownikowi w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (art. 186