Nie można jednak zapominać, że w razie ewentualnego sporu z pracownikiem, każde ze wskazanych kryteriów będzie podlegało weryfikacji sądowej, a pracodawca będzie musiał wykazać prawidłowość dokonanej selekcji. Dlatego nie zawsze im więcej oznacza tym lepiej.
Staż pracy...
Niektóre kryteria, zdaniem Sądu Najwyższego, nie powinny jednak występować samodzielnie. Do takich należy np. staż pracy. W wyroku z 16 września 1997 r. (I PKN 259/97) SN uznał, że zakładowy staż pracy nie może być jedynym kryterium typowania pracowników do rozwiązania z nimi stosunku pracy w ramach tzw. zwolnień grupowych.
... lub wysokie zarobki
Podobnie – zgodnie z wyrokiem SN z 15 grudnia 2004 r. (I PK 97/04) – wysokość otrzymywanego wynagrodzenia nie stanowi wystarczającego kryterium doboru pracowników do zwolnienia, jeżeli pomija się przy tym poziom kwalifikacji zawodowych, staż pracy oraz stosunek do obowiązków pracowniczych i to nawet w sytuacji, gdy wypowiedzenie jest spowodowane koniecznością ograniczenia zatrudnienia ze względów ekonomicznych.
Z drugiej jednak strony w wyroku z 19 listopada 2012 r. (I PK 115/12) SN wyraził pogląd, że takie kryterium jest jak najbardziej dopuszczalne w sytuacji, w której zmniejszenie stanu zatrudnienia ma podłoże ekonomiczne w postaci trudności finansowych. Sąd podkreślił zobiektywizowany charakter tego kryterium, który pozwala na uniknięcie wątpliwości i subiektywizacji ocen, a także fakt, że wiąże się ono bezpośrednio z przyczyną zwolnień niedotyczących pracownika.
Piotr Lewandowski radca prawny, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski
Pracodawca nie musi nadawać wszystkim kryterium takiego samego znaczenia. Kierując się istotą i celem prowadzonej przez siebie działalności, w związku z którą zatrudnia pracowników, może przypisać niektórym z nich prymat nad innymi (zob. wyrok SN z 1 czerwca 2012 r., II PK 258/11). Natomiast kryteria odnoszące się do osobistej sytuacji pracownika, jak z jednej strony stan i obowiązek utrzymania rodziny, zwłaszcza samotne wychowywanie dzieci czy niepełnosprawność, z drugiej zaś strony – posiadanie innych źródeł dochodów czy łatwość w znalezieniu nowego zatrudnienia, powinny być brane pod uwagę jedynie pomocniczo (zob. wyrok SN z 5 lipca 2016 r., III PK 143/15).
