Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego konkretnych interesów (art. 17 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych; tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 174; dalej: ustawa). Te interesy to: warunki pracy, płaca, świadczenia socjalne, a także prawa i wolności związkowe pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.
Czytaj także: Katarzyna Antolak-Szymanski: prawo do strajku należy do podstawowych praw człowieka
Przepisy ustawy jednoznacznie określają, że strajk to środek ostateczny. Nie wolno go ogłosić bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w ustawie (zgłoszenie żądań, rokowania, mediacje).
Zbiorowy charakter
Niezbędną częścią strajku jest ekonomiczny powód zaprzestania pracy przez zatrudnionych. W pojęciu strajku regulowalnym prawem pracy nie mieszczą się przerwy w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, których celem jest osiągnięcie celów np. politycznych. Strajk nie może być ponadto działaniem jednej osoby, nawet jeśli jego przeprowadzenie wiązałoby się z walką o interes wspólny i obroną praw większej zbiorowości.
W rozumieniu zjawiska prawnego strajk jest zbiorowym powstrzymaniem się od pracy przez grupę pracowników, dlatego może być realizowany tylko zbiorowo. To instrument służący w walce o prawa, interesy pracowników. Jest też narzędziem presji pracowników i reprezentujących ich organizacji w zbiorowym zatargu pracy. Strajk dodatkowo zmierza do pozyskania lepszych, ustalonych wspólnie przez zainteresowanych, warunków stosunku z pracodawcami.
