Staż urlopowy: zasady zwiększające wymiar urlopu wypoczynkowego

Nie każdy okres pracy zwiększa staż, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego. Wyznacznikiem nie jest tu fakt, że z tytułu danego zatrudnienia zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe.

Publikacja: 26.04.2018 07:00

Staż urlopowy: zasady zwiększające wymiar urlopu wypoczynkowego

Foto: AdobeStock

Kodeks pracy nie precyzuje, czym jest staż pracy i jak dokładnie należy go liczyć. Powszechnie przyjmuje się, że jest to łączna długość okresów świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, tj. na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę. Nie ma przy tym znaczenia tryb rozwiązania stosunku pracy.

Staż pracy to instytucja prawa pracy, która ma duży wpływ na uprawnienia pracownicze, m.in. właśnie takie, jak prawo do urlopu wypoczynkowego.

Również nauka...

Staż pracy obejmuje nie tylko okresy faktycznego wykonywania pracy, ale również te, w których pracownik tej pracy nie świadczył.

Czy taki okres – inny niż czas zatrudnienia – można wliczyć do stażu pracy, powinno wprost wynikać z przepisów prawa. Przykładem jest art. 155 kodeksu pracy, czyli wliczanie okresów nauki. W zależności od rodzaju ukończonej szkoły, do stażu można doliczyć odpowiednią liczbę lat.

Przy czym w sytuacji pobierania nauki i świadczenia pracy w tym samym czasie, do stażu pracy wlicza się tylko jeden z tych okresów – ten, który jest korzystniejszy dla pracownika.

... i okresy dodatkowe

Kodeks pracy pozwala doliczyć do stażu pracy również takie okresy, jak:

- czas, o który skrócono okres wypowiedzenia w związku z rozwiązaniem z pracownikiem umowy o pracę z przyczyn leżących jedynie po stronie pracodawcy, tj. w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy, za który przyznano pracownikowi odszkodowanie (art. 361 § 2 k.p.),

- czas niewykonywania pracy, za który pracownikowi przywróconemu do pracy z powodu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 2 k.p. zostało przyznane wynagrodzenie (art. 51 § 1 i art. 57 § 4 k.p.),

- czas, za który pracownik otrzymał odszkodowanie za nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 2 k.p. (art. 51 § 2 i art. 61 k.p.),

- czas przebywania na urlopie wychowawczym; dolicza się go do stażu pracy dopiero po jego zakończeniu (art. 1865 k.p.),

- czas pobierania zasiłku macierzyńskiego w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego pracownicy, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, w przypadku braku możliwości zapewnienia jej w tym okresie innego zatrudnienia (art. 177 § 4 k.p.),

- czas czynnej służby wojskowej (art. 301 § 2 k.p.),

- czas służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej (art. 302 k.p.).

Przepisy pozakodeksowe

Wśród innych okresów doliczanych do stażu pracy są również okresy przewidziane przez przepisy pozakodeksowe.

Do stażu urlopowego dolicza się m.in. czas prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka na podstawie art. 1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310).

Staż pracy zwiększa co do zasady również okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium otrzymywanego przez osobę bezrobotną w trakcie szkolenia. Nie wlicza się go jednak m.in. do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego.

Oczywiście, aby każdy dodatkowy okres można było zaliczyć do stażu pracy, trzeba go odpowiednio udokumentować.

W sumie lub na zakładkę

Ustalone okresy stażu należy sumować. Jedynym wyjątkiem są okresy nauki – w stażu pracy uwzględnia się tylko jeden, najkorzystniejszy dla pracownika okres nauki. Dlatego też w przypadku ukończenia szkoły wyższej, do stażu wlicza się 8 lat, a nie sumuje dodatkowo okresu kolejnych 4 lat za ukończenie np. średniej szkoły ogólnokształcącej.

Umowy cywilnoprawne

Co do zasady, do stażu pracy wlicza się okres świadczenia pracy w ramach stosunku pracy. W związku z tym nie zwiększa go czas zatrudnienia na innej podstawie, w tym na podstawie wszelkich umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło czy umowa uaktywniająca). Nie ma znaczenia, że większość umów zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym (poza tymi wykonywanymi przez osoby uczące się do 26. roku życia).

Jedynym wyjątkiem jest tu prawo do emerytury. Wszystkie okresy, podczas których odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne, wlicza się do tzw. okresów składkowych dających prawo do emerytury, bez względu na podstawę zatrudnienia.

Natomiast w celu ustalenia, czy pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni w roku (tj. ustalenia, czy staż pracy wynosi co najmniej 10 lat), umów cywilnoprawnych nie bierze się pod uwagę.

Co pomijać w rachunkach

Oprócz wspomnianych umów cywilnoprawnych, przede wszystkim należy pamiętać, że jeśli w jakimś okresie pracownik był równocześnie zatrudniony na podstawie więcej niż jednego stosunku pracy, to do jego stażu pracy zalicza się wyłącznie jeden z tych okresów.

Co zasady do stażu pracy nie zalicza się urlopu bezpłatnego. Wyjątek stanowi urlop bezpłatny, którego podstawą udzielenia jest art. 1741 k.p., tzn. pracodawca udzielił go w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.

W myśl art. 154 k.p. w zależności od tego, jaki staż pracy posiada pracownik, przysługuje mu inna liczba dni urlopowych. Wyznacznikiem jest tu granica 10 lat. Jeśli ogólny staż pracy wynosi mniej niż 10 lat, pracownik ma prawo do 20 dni urlopu. Przy dłuższym stażu pracy można się cieszyć aż 26. dniami wypoczynku w roku.

Zdaniem autorki

Sylwia Puzynowska, radca prawny prowadzi Kancelarię Prawa Pracy

Do urlopowego stażu pracy nie zalicza się również okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Ta regulacja jest żywo krytykowana, m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich. W związku z tym do Sejmu trafił projekt ustawy o wliczaniu okresów prowadzenia działalności gospodarczej do pracowniczego stażu pracy oraz stażu wymaganego od kandydatów na określone stanowiska. Ciężko na tym etapie legislacyjnym przesądzać, jaki będzie finalny skutek tego projektu, ale można się spodziewać dużych zmian w tym zakresie.

Kodeks pracy nie precyzuje, czym jest staż pracy i jak dokładnie należy go liczyć. Powszechnie przyjmuje się, że jest to łączna długość okresów świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, tj. na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę. Nie ma przy tym znaczenia tryb rozwiązania stosunku pracy.

Staż pracy to instytucja prawa pracy, która ma duży wpływ na uprawnienia pracownicze, m.in. właśnie takie, jak prawo do urlopu wypoczynkowego.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona