Dla kogo obrona
Podobnie jak w przypadku konsultacji poprzedzającej rozwiązanie umowy o pracę, w przypadku kar porządkowych z obrony związku może skorzystać każdy członek zakładowej organizacji związkowej oraz pracownik niezrzeszony, jeżeli organizacja związkowa wyraziła zgodę na obronę jego praw pracowniczych. Aby ustalić, czy dany pracownik korzysta z obrony, pracodawca musi najpierw zwrócić się z pytaniem do działających u niego organizacji związkowych. Związki zawodowe mają pięć dni na odpowiedź. Jeżeli nie udzielą odpowiedzi, pracodawca jest zwolniony z dalszego obowiązku konsultacji i może samodzielnie odrzucić sprzeciw pracownika.
Czas na zajęcie stanowiska
Jeżeli organizacja związkowa reprezentuje danego pracownika, to pracodawca powinien wziąć pod uwagę stanowisko związku w sprawie zastosowanej kary porządkowej. Wiele kontrowersji budzi kwestia terminu, w jakim zakładowa organizacja związkowa może wyrazić swoją opinię. Kodeks pracy nie określa, w jakim czasie związek zawodowy może odnieść się do argumentacji pracodawcy. Przepisy wskazują jedynie, że nieodrzucenie przez pracodawcę sprzeciwu pracownika w terminie 14 dni od jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu.
Doktryna wypracowała w tej kwestii dwa odrębne stanowiska. Pierwsze z nich nakazuje pracodawcy wstrzymać się z decyzją o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu pracownika do ostatniego dnia 14-dniowego terminu. Pogląd ten jest dyskusyjny i ma wielu przeciwników. Przyznaje on organizacji związkowej nieformalne prawo do decydowania o możliwości odrzucenia sprzeciwu. Związek zawodowy mógłby bowiem zwlekać z zajęciem stanowiska do ostatniej chwili i wydać je 14. dnia. W takiej sytuacji pracodawca mógłby nie zdążyć już odrzucić sprzeciwu pracownika, bo upłynęło 14 dni. Z kolei odrzucenie sprzeciwu przed upływem 14-dniowego terminu bez opinii związku mogłoby zostać uznane za naruszenie obowiązku konsultacji związkowej.
Drugie z wypracowanych stanowisk jest korzystniejsze dla pracodawców. Zwolennicy tego poglądu wskazują, że wobec braku regulacji ustawowej należy posiłkowo stosować inne przepisy, które regulują współdziałanie pracodawcy z zakładową organizacją związkową. Chodzi tu przede wszystkim o przepisy nakazujące pracodawcy przeprowadzenie konsultacji związkowej w razie wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Przepisy te wyznaczają organizacji związkowej termin na zajęcie stanowiska. W pierwszym przypadku jest to pięć dni, w drugim – trzy dni. Przychylam się do tego stanowiska. Ustawodawca wprowadził te stosunkowo krótkie terminy w sprawach dotyczących ustania stosunku pracy. W rezultacie ich odpowiednie stosowanie może dotyczyć także sprawy mniej istotnej, jaką jest zastosowanie kary porządkowej. W tej sytuacji wydaje się, że termin pięciodniowy powinien być wystarczający do zajęcia stanowiska w sprawie kary porządkowej.
Pracodawca, przekazując organizacji związkowej informację o zastosowaniu kary porządkowej, może wskazać termin, w jakim związek zawodowy powinien wyrazić swoje stanowisko. Może to być termin np. pięciodniowy. Jeżeli w wyznaczonym czasie organizacja związkowa nie ustosunkuje się do zastosowanej kary, pracodawca będzie mógł samodzielnie podjąć decyzję w sprawie sprzeciwu pracownika.
