Zakaz dyskryminacji niepełnoetatowca: bez uzasadnienia dla gorszego traktowania

Zakazu dyskryminacji nie narusza ustalenie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy podwładnego. Naruszy go zaś ustalenie tych należności według mniej korzystnych zasad w porównaniu z pełnoetatowcami.

Publikacja: 14.04.2016 02:00

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu jest niedopuszczalna. Zakaz ten jest podstawową zasadą prawa pracy (art. 11

3

k.p.). Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 18

3a

§ 1 k.p.). Przejawem dyskryminacji może być np. pomijanie pracowników zatrudnionych na część etatu w kierowaniu na szkolenia.

Postanowienia umowy o pracę naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów postanowienia te należy zastąpić postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego (art. 18 § 3 k.p.).

Bezpośrednio...

Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub kilku przyczyn jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy (art. 18

3a

§ 3 k.p.).

Przykład

Pracownik podjął pracę na 1/4 etatu na podstawie umowy o pracę na czas określony dwóch lat. Pracodawca zaproponował, że przez okres trwania umowy będzie on otrzymywał jedynie minimalne wynagrodzenie za pracę w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez niego w danym miesiącu, bez możliwości przeszeregowania. Jeśli podwładny się sprawdzi, to po rozwiązaniu się tej umowy zostanie zatrudniony na tym samym stanowisku pracy na czas nieokreślony za wynagrodzeniem w kwocie odpowiedniej do zajmowanego stanowiska. To postanowienie umowy o pracę wyraźnie wskazuje na dyskryminację pracownika ze względu na zatrudnienie terminowe i w niepełnym wymiarze. Nie jest zatem obowiązujące. Do tej osoby będzie miał zastosowanie w pełni odpowiedni przepis taryfikatora wynagrodzeń. Oznacza to, że podwładny, wykonując pracę na powierzonym stanowisku, ma prawo do wynagrodzenia w kwocie najniższej przewidzianej obowiązującym taryfikatorem na tym stanowisku. Jeśli w firmie nie obowiązuje taryfikator wynagrodzeń, wysokość należnego wynagrodzenia pozbawionego cech dyskryminacji może określić sąd pracy.

...lub pośrednio

Dyskryminowanie pośrednie istnieje natomiast wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują dysproporcje w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyść wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn, takich jak płeć, wiek, zatrudnienie w niepełnym wymiarze itp. (określonych w art. 18

3a

§ 1 k.p.), jeżeli dysproporcje te nie mogą być uzasadnione obiektywnymi powodami (art. 18

3a

§ 4 k.p.). Dyskryminacja pośrednia nie dotyczy pojedynczego pracownika, lecz grupy pracowników. Ta grupa może obejmować wszystkich zatrudnionych albo ich znaczną liczbę.

W dyskryminacji pośredniej, inaczej niż przy dyskryminacji bezpośredniej, płeć, zatrudnienie w niepełnym wymiarze czy inny czynnik nie jest kryterium różnicowania warunków zatrudnienia. Kryterium różnicowania wydaje się bowiem neutralne, jednak w wyniku jego zastosowania pojawiają się gorsze warunki zatrudnienia, które dotyczą grupy.

Przykład

W sekretariacie firmy są zatrudnieni pracownicy niepełnoetatowi. Wyłącznie pracownikom sekretariatu powierza się nadzór nad całym sprzętem komputerowym znajdującym się w firmie, z obowiązkiem rozliczenia się.

Pracownik dyskryminowany ze względu na zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie (art. 18

3d

k.p.).

Proporcjonalnie mniej

Uzupełnieniem zakazu dyskryminacji jest zasada, zgodnie z którą zawarcie z pracownikiem umowy przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny w stosunku do osób wykonujących taką samą lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie zakazu dyskryminacji nie narusza ustalenie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy podwładnego (art. 29

2

§ 1 k.p.).

Wiedza o wakatach

Uzupełnieniem postanowień antydyskryminacyjnych jest też obowiązek pracodawcy dotyczący informowania załogi w przyjęty w firmie sposób o możliwości zatrudnienia w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 94

2

§ 1 k.p.). Celem zawiadomienia jest ułatwienie pracownikom zmiany wymiaru czasu z pracy z niepełnego na pełny bądź odwrotnie. Nie wprowadzono obowiązku pisemnej informacji, jednak taka forma jest wskazana ze względów dowodowych i praktycznych. Informacja ta może mieć formę np. ogólnego zawiadomienia umieszczonego na tablicy ogłoszeń, w miejscu dostępnym dla wszystkich zatrudnionych, informacji przesłanej wszystkim pracownikom wewnętrzną pocztą elektroniczną, pisemnej informacji doręczonej podwładnym.

W tej informacji należy określić miejsce pracy w sposób zapewniający pracownikom pełny obraz sprawy. Można wskazać:

- stanowisko czy rodzaj pracy, np. dyrektor ds. marketingu, księgowa, obsługa systemu informatycznego firmy,

- wymagania kwalifikacyjne dla pracownika,

- inne informacje, np. praca w warunkach uciążliwych dla zdrowia, praca wymagająca dyspozycyjności,

- wymiar czasu pracy, np.:

– praca w wymiarze 1/2 etatu,

–praca w poniedziałki, wtorki i środy.

W informacji o zatrudnieniu niepełnoetatowym lub etatowym można dodatkowo określić, czy zatrudnienie będzie miało charakter terminowy (na czas określony, na okres próbny, na zastępstwo) czy bezterminowy (na czas nieokreślony).

Autorka jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN

Nakaz informacji, nie zatrudnienia

Wprowadzenie obowiązku informowania o wakatach nie oznacza, że pracodawca musi zatrudnić pracującego w niepełnym wymiarze etatu na cały etat i odwrotnie. Ustalenie warunków pracy i płacy wymaga bowiem zgodnej decyzji obu stron. Pracodawca powinien jedynie w miarę możliwości uwzględnić wniosek podwładnego dotyczący zmiany wymiaru czasu pracy określonego w umowie (art. 29

2

§ 2 k.p.) z niepełnego etatu na pełny bądź odwrotnie. Określenie „w miarę możliwości" oznacza, że nie ma obowiązku zatrudnić pracownika. Spór na tym tle może rozstrzygnąć sąd pracy. Udowodnienie braku możliwości zatrudnienia należy do pracodawcy.

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu jest niedopuszczalna. Zakaz ten jest podstawową zasadą prawa pracy (art. 11

k.p.). Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 18

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona