Obowiązek pracownika zachowania w poufności informacji w związku z etatem

Sama umowa o pracę zobowiązuje pracownika do zachowania w tajemnicy firmowych informacji objętych tajemnicą. A pracodawca nie musi odrębnie starać się o autorskie prawa majątkowe do efektów pracy twórczej zatrudnianych osób.

Publikacja: 11.04.2019 06:20

Obowiązek pracownika zachowania w poufności informacji w związku z etatem

Foto: Adobe Stock

Obowiązek pracownika zachowania w poufności informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, wynika z samej istoty nawiązania stosunku pracy (patrz artykuł z cyklu z 14 marca 2019 r. „Umowa o pracę nie gwarantuje wierności specjalisty od IT"). W ramach tego obowiązku, bez konieczności zawierania dodatkowych umów, pracownik ma obowiązek zachować tajemnice przedsiębiorstwa.

Czytaj także: Zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia: dwie strony medalu

Rozszerzona definicja

Za tajemnicę przedsiębiorstwa, zgodnie z wcześniejszą definicją zawartą w art. 11 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 419 ze zm.; dalej: UZNK) uznawało się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

W związku z implementacją dyrektywy UE nr 2016/943 w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych, powyższa definicja tajemnicy przedsiębiorstwa– po wejściu w życie nowych przepisów 4 września 2018 r. uległa rozszerzeniu. Nowa definicja przewiduje, że czynem nieuczciwej konkurencji w odniesieniu do informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa jest ich ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie.

Dotychczasowe brzmienie przepisu nie sankcjonowało działania polegającego na pozyskaniu informacji. Ponadto nowa definicja dotyczy informacji, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób. Chodzi zatem o rozszerzenie ochrony na takie informacje, które wprawdzie same w sobie są powszechnie dostępne (np. cena produktu), jednak w zestawieniu w zbiorze z innymi informacjami (np. polityka kształtowania cen) tworzą całość stanowiącą chronioną tajemnicę przedsiębiorstwa.

Bezterminowa ochrona

Na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów, obowiązek zachowania przez pracownika tajemnicy przedsiębiorstwa obejmował czas trwania stosunku pracy oraz 3 lat od jego zakończenia. Co istotne, nowe przepisy dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa nie wprowadzają żadnych ograniczeń czasowych obowiązywania ww. ochrony. Oznacza to, że były pracownik będzie mógł ujawnić bądź wykorzystać informacje, które posiadł jako tajemnicę przedsiębiorstwa pracodawcy dopiero wówczas, gdy stracą one charakter tajemnicy przedsiębiorstwa, np. staną się powszechnie znane albo zupełnie stracą dla kogokolwiek wartość gospodarczą.

Staranne działanie

Aby skorzystać z rozszerzonej ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, nowe przepisy wprowadziły wymóg zachowania należytej staranności w działaniach zmierzających do zachowania informacji w poufności. Do 4 września 2018 r. wystarczyło podjąć działania niezbędne w tym zakresie. Obecnie przedsiębiorca musi podjąć dodatkowe, rozsądne w danych okolicznościach czynności, zmierzające do zachowania poufności informacji. Niewystarczające może się okazać np. samo poinformowanie pracownika o poufności danego zbioru informacji.

Efekty pracy twórczej...

Poza ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa, zawarcie umowy o pracę reguluje również kwestię ochrony praw majątkowych do utworów, które zostały wykonane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Niewątpliwą zaletą umowy o pracę, z punktu widzenia interesów firmy zatrudniającej pracowników, których działania mogą mieć charakter twórczy, są rozwiązania, jakie wiążą z tym typem umów regulacje ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1191 ze zm.; dalej: UPAiPP). Dotyczy to z pewnością klasy programistów i projektantów, ale nierzadko też analityków, których opracowania również mogą przejawiać cechy twórczości.

... na konto firmy

Zgodnie z unormowaniami art. 74 ust. 3 UPAiPP, prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wykonywaniu obowiązków wynikających ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, jeśli umowa nie stanowi inaczej.

Oznacza to, że firma IT z mocy prawa nabywa prawa majątkowe do wszystkich efektów pracy twórczej zatrudnianych przez siebie pracowników, jeśli mają one postać programu komputerowego. Nie ma konieczności dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności w postaci odbioru, przyjęcia programu itp.

Również w przypadku innego typu utworów związanych z programami komputerowymi – w postaci projektów graficznych, opracowań analitycznych instrukcji itp. – regulacje UPAiPP przewidują uproszczony tryb ich nabywania przez pracodawcę. W myśl art. 12 UPAiPP, w braku odmiennych unormowań ustawowych lub umownych, pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

W przypadku umów o pracę zawieranych z innymi członkami kluczowego personelu, których praca może mieć charakter twórczy, ale nie polega na tworzeniu programu komputerowego, należy wyraźnie określić, jakiemu celowi mają służyć wykonywane prace oraz wyznaczyć zakres nabywanych praw majątkowych.

Co z prawami osobistymi

W przypadku nabywania przez firmę autorskich praw majątkowych do efektów pracy twórczej pracowników warto pamiętać o ustaleniu zasad wykonywania, tudzież powstrzymywania się przez nich, od wykonywania autorskich praw osobistych. Przy czym zakres autorskich praw osobistych do programów komputerowych został ustawowo istotnie ograniczony w stosunku do praw osobistych w przypadku innych kategorii utworów.

Zdaniem autora

Włodzimierz Głowacki, radca prawny Głowacki i Wspólnicy

Mimo że pracodawcy są objęci ochroną przed ujawnianiem informacji poufnych z samego faktu nawiązania stosunku pracy, w praktyce często zawierają z pracownikami dodatkowe umowy. Precyzują w nich zakres ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, uwzględniając specyfikę działalności przedsiębiorstwa. Należy to ocenić pozytywnie. Trzeba jednak pamiętać, że zmiana definicji tajemnicy przedsiębiorstwa, do której te umowy zwykle nawiązują, powoduje konieczność weryfikacji ich zapisów.

Obowiązek pracownika zachowania w poufności informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, wynika z samej istoty nawiązania stosunku pracy (patrz artykuł z cyklu z 14 marca 2019 r. „Umowa o pracę nie gwarantuje wierności specjalisty od IT"). W ramach tego obowiązku, bez konieczności zawierania dodatkowych umów, pracownik ma obowiązek zachować tajemnice przedsiębiorstwa.

Czytaj także: Zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia: dwie strony medalu

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a