Działalnością konkurencyjną wobec pracodawcy są czynności zarobkowe podejmowane na własny rachunek (jako przedsiębiorca) lub na rachunek osoby trzeciej (jako pracownik, zleceniobiorca i tym podobne), jeżeli te czynności pokrywają się, przynajmniej częściowo, z zakresem działalności pracodawcy. Dotyczy to zarówno produkcji towarów lub świadczenia usług tego samego rodzaju, jak i towarów i usług zbliżonych do działalności pracodawcy, które mogą je zastąpić (usługi lub towary o charakterze substytucyjnym). Umowa o zakazie konkurencji powinna jasno określać rodzaje działalności zakazanej pracownikowi oraz terytorium objęte tym zakazem.
Sprawdź także:
Menedżer nie musi być wiecznie lojalny wobec dawnej firmy
Zatem pracownik nie może przez określony okres prowadzić działalności konkurencyjnej. Dobrze, aby zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej odnosił się do przedmiotu działalności pracodawcy, określonego w przepisach prawa lub postanowieniach aktów założycielskich, statutów lub umów tworzących dany podmiot. Umowa o zakazie konkurencji nie może zawierać postanowień, które zobowiązywałyby pracownika do niepodejmowania działalności niepokrywającej się z przedmiotem działalności pracodawcy. Warto wymienić odpowiednie kody PKD w umowie z pracownikiem, żeby uniknąć przyszłych niejasności. Jeżeli działalność ulegnie rozszerzeniu, rekomendowane jest aneksowanie umów.
W czasie zatrudnienia
Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy jest ściśle związana z umową o pracę. Stanowi ona umowne rozszerzenie pracowniczego obowiązku dbałości o dobro pracodawcy (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.). Pracodawca może uzależnić zawarcie umowy o pracę od jednoczesnego zawarcia umowy o zakazie konkurencji z art. 101[1] oraz 101[2] k.p. Ważnym elementem jest okres jej obowiązywania, który nie może wykraczać poza czas trwania stosunku pracy. Co więcej, pracodawca może zażądać podpisania umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy, a odmowa pracownika może być podstawą jego zwolnienia.
Umowa o zakazie konkurencji musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Powinna być wyodrębniona jako osobna umowa, w praktyce może to być osobna klauzula umowna w umowie o pracę. Ustanie stosunku pracy powoduje jej wygaśnięcie. Umowa może być nieodpłatna lub przewidywać dla pracownika świadczenie pieniężne. Często uznaje się, że ekwiwalent za zakaz konkurencji zawarty jest w pensji pracownika. Musi to być jednak wyraźnie zaznaczone w umowie.