Zdaniem eksperta
Łukasz Chruściel, radca prawny, partner kierujący biurem Kancelarii Raczkowski Paruch w Katowicach
W omawianym wyroku Sąd Najwyższy stanął przed problemem zakwalifikowania oświadczenia pracodawcy do jednej z dwóch konstrukcji prawnych uregulowanych w kodeksie pracy. Spór sprowadzał się do zakwalifikowania czynności dokonanej przez pracodawcę jako czasowego powierzenia pracownikowi innej pracy z art. 42 § 4 k.p. lub jako wypowiedzenia zmieniającego, uregulowanego w art. 42 § 1–3 k.p. Podwładny utrzymywał, że powierzenie mu innej pracy stanowiło w rzeczywistości wypowiedzenie zmieniające, dokonane z naruszeniem prawa. Sąd II instancji zakwalifikował czynność pracodawcy jako „faktyczne wypowiedzenie zmieniające". W skardze kasacyjnej pojawił się natomiast zarzut naruszenia art. 65 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię oświadczenia pracodawcy i zakwalifikowanie jej jako wypowiedzenia.
SN przyjął, że w odróżnieniu od oświadczenia o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy powierzenie innej pracy w trybie art. 42 § 4 k.p. nie stanowi oświadczenia woli pracodawcy. Jest natomiast poleceniem wydanym pracownikowi w ramach sprawowania przez pracodawcę kierownictwa nad organizacją pracy. Takie polecenie, nie będąc oświadczeniem woli, nie podlega wykładni w świetle reguł wskazanych w art. 65 § 1 k.c.
Nie ulega jednak wątpliwości, że badając, czy pracodawca powierzył wykonywanie innej pracy, czy raczej złożył wypowiedzenie zmieniające, sąd może oceniać kontekst, w jakim polecenie powierzenia innej pracy zostało wydane. W badanym stanie faktycznym SN podkreślił, że pracodawca nosił się z zamiarem wypowiedzenia podwładnemu warunków zatrudnienia i zamiar ten konsultował z organizacją związkową. Ostatecznie jednak nie złożył takiego wypowiedzenia, ponieważ podwładny był nieobecny w pracy.
Powierzenie innej pracy nie musi być dokonane na piśmie ani zawierać uzasadnienia. Nie wymaga też uprzedniej konsultacji z reprezentującą pracownika organizacją związkową, a pracodawca nie musi informować podwładnego o możliwości odwołania się do sądu.
Uznanie przez SN, że polecenie pracodawcy nie stanowi oświadczenia woli, generuje wiele problemów prawnych, np. kwestie stosowania przepisów kodeksu cywilnego dotyczących oświadczenia woli. Przepisy te określają choćby chwilę złożenia oświadczenia woli – zgodnie z art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Wydaje się, że ten problem zostanie rozwiązany po 8 września 2016 r., kiedy to do kodeksu cywilnego wprowadzony zostanie art. 651 k.c. Zgodnie z nim przepisy o oświadczeniach woli będzie się stosowało odpowiednio do innych oświadczeń. Niemniej również obecnie wskazuje się, że przepisy te należy stosować poprzez analogię, co oczywiście nie wykluczyło omawianego twierdzenia SN o niemożności stosowania art. 65 § 1 k.c.
