Koronawirus: badania profilaktyczne przez Skype lub telefon

Istotnym problemem dla wielu pracodawców i pracowników w dobie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 stają się badania lekarskie tych ostatnich: wstępne, okresowe i kontrolne. Konsultanci wojewódzkich ośrodków medycyny pracy zalecili zaprzestanie wykonywania badań profilaktycznych. Generalny Inspektor Pracy wydał komunikat, z którego wynika, że możliwe jest zawieszenie badań okresowych (GIP-GNN.50.2.2020.1), ale już nie wstępnych i kontrolnych. Na problem zwrócił uwagę również Rzecznik Praw Obywatelskich, który zwrócił się do ministra zdrowia o wprowadzenie przepisów zawieszających obowiązek badań okresowych i kontrolnych pracownika (znak pisma III.7050.2.2020.LN).

Także na odległość

W oczekiwaniu na ewentualne akty legislacyjne wydaje się, że rozwiązanie tego problemu znajduje się w przepisach ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 537 ze zm.). W myśl art. 2 ust. 1 tej ustawy „wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia (...), a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich". Czynności te lekarz może wykonywać także za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (art. 2 ust. 4). Z kolei w art. 42 ust. 1 tej ustawy przyjęto, że „lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby". Oznacza to, że badanie lekarskie, jak również wykonywanie innych świadczeń zdrowotnych, jest możliwe za pośrednictwem telefonu lub innych narzędzi do komunikowania się na odległość.

Czytaj także: E-wizyty: czy skrócą się kolejki do lekarzy

Brak przeszkód

Art. 229 kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek przeprowadzania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych. Przywołany przepis nie precyzuje, w jaki sposób powinny się one odbywać, z wyjątkiem zastrzeżenia, że badania przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy.

Również rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2067) wydane na podstawie art. 229 § 8 k.p. nie zastrzega w sposób kategoryczny, że wydanie orzeczenia następuje po osobistym badaniu. Oznacza to, że zarówno do badań, jak i do samego orzeczenia zastosowanie powinien znaleźć podstawowy akt regulujący udzielanie świadczeń zdrowotnych, a zatem ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Pomogą aktualne wyniki

Porównując przepisy kodeksu pracy z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty nasuwa się wniosek, że możliwe jest wydanie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie (art. 229 § 4 k.p.) po zbadaniu pracownika telefonicznie lub online. Jednak nie każde badanie wstępne, okresowe czy kontrolne można przeprowadzić w taki sposób. Załącznik nr 1 do przywołanego rozporządzenia zawiera wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań lekarskich. Wskazówki te wiążą ze sobą potencjalne czynniki szkodliwe lub uciążliwe z konkretnymi badaniami lekarskimi i pomocniczymi. W przypadku wystąpienia niektórych z tych czynników niemożliwe będzie przeprowadzenia badania online lub telefonicznego. Nie da się bowiem wykonać badań spirometrycznych, morfologii krwi czy EKG bez osobistej styczności z badanym.

Rozwiązaniem tego problemu są sytuacje, gdy pracownik jest pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza specjalisty i dysponuje aktualnymi wynikami tych badań. Lekarz medycyny pracy może je wykorzystać do wydania orzeczenia. W myśl bowiem art. 42 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza orzekanie o stanie zdrowia ma miejsce również po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby.

W wielu przypadkach jednak, gdy dane stanowisko pracy nie wiąże się z występowaniem czynników szkodliwych lub są one ogólne i typowe (praca zmianowa, zagrożenia wynikające z monotonii pracy) wydaje się, że nie ma przeszkód, by badania lekarskie zostały przeprowadzone w formie odpowiadającej zagrożeniom właściwym dla stanu epidemii. Niemniej decyzja w tej materii należy do lekarza, który przeprowadzi badanie. W razie odmowy przeprowadzenia przez lekarza badania za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności brak jest podstaw do skutecznego kwestionowania tego stanowiska.

Zdaniem autora

Maciej Mazurek, adwokat

Nie jest pewne, czy i kiedy wejdą w życie przepisy zawieszające stosowanie art. 229 k.p. w czasie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2, o których wprowadzenie apelują przedsiębiorcy i Rzecznik Praw Obywatelskich. Do tego czasu badania telefoniczne i online są jedyną alternatywą, która pozwoli zatrudniać nowych pracowników i dopuszczać ich do pracy po badaniach kontrolnych.

Choroby Koronawirus SARS-COV-2 Kadry BHP

Pozostało 88% artykułu

2 / 3

artykułów

Czytaj dalej. Subskrybuj