Wiza pozwala delegować do Niemiec obywateli państw trzecich

Swoboda świadczenia usług w ramach Unii Europejskiej jest uważana za jedną z podstawowych wolności tworzących podstawy jednolitego rynku. Zgodnie z art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (DzUrz UE z 7 czerwca 2016 r., C 202/47) ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii zakazane są w odniesieniu do obywateli państw członkowskich Unii mających swoje przedsiębiorstwo w państwie członkowskim innym niż państwo odbiorcy świadczenia.

Swoboda świadczenia usług ma charakter zarówno czynny (swoboda świadczenia usług), jak i bierny (swoboda w korzystaniu z usług).

Usługami w rozumieniu Traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób. Do usług zaliczane są zwłaszcza działalność o charakterze przemysłowym, handlowym, działalność rzemieślnicza oraz działalność wolnych zawodów.

W zakresie swobody świadczenia usług przez obywateli państw trzecich świadczących usługi i mających swoje przedsiębiorstwa wewnątrz Unii, Parlament Europejski i Rada mogą zgodnie z procedurą ustawodawczą rozszerzyć korzyści związane ze swobodą świadczenia usług na te podmioty.

Kluczowe orzecznictwo

W traktatach nie odniesiono się jednak do sytuacji obywateli państw trzecich zatrudnionych przez przedsiębiorstwa z siedzibą w Unii Europejskiej, które chciałyby wysyłać takich pracowników za granicę w ramach czynnej swobody świadczenia usług. Stanowione prawo traktatowe uzupełniane jest w tym przypadku przez orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

W sprawie C–43/93 Vander Elst rozpoznawany był przypadek Raymonda Vander Elsta, obywatela Belgii, który w zakresie swojej działalności gospodarczej wysłał pracowników pochodzących z Maroka, zatrudnionych legalnie w Belgii, do Francji w celu przeprowadzenia robót rozbiórkowych. Władze francuskie nałożyły za to na niego wysoką grzywnę. Belgijski obywatel odwołał się do francuskiego sądu administracyjnego. Europejski Trybunał Sprawiedliwości, odpowiadając na pytanie prejudycjalne sądu francuskiego zadane w postępowaniu odwoławczym, uznał, że państwa członkowskie Unii Europejskiej nie mogą wprowadzać dodatkowych ograniczeń, takich jak wymaganie zezwoleń na pracę, dotyczących pracowników, będących obywatelami państw trzecich, legalnie zatrudnionych w państwie Unii Europejskiej, wysyłanych do innego kraju Unii Europejskiej.

Na niemiecki grunt

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości znalazł odzwierciedlenie w ustawodawstwie państw członkowskich, w tym Niemiec, które wprowadziły dla takich pracowników specjalny rodzaj wizy – wizę Vander Elst. Polskie przedsiębiorstwa mogą na podstawie tej wizy delegować pracowników, będących obywatelami państw trzecich do Niemiec, w celu ograniczonego w czasie świadczenia usług w Niemczech.

Wiza Vander Elst umożliwia świadczenie usług w innym kraju UE bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę lub innych pozwoleń dotyczących prawnych aspektów zatrudnienia. Do jej wydania konieczne jest jednak, aby pracownika łączyła z polskim pracodawcą umowa o pracę. Istotne jest również, że taka umowa nie może zostać zawarta jedynie w celu wysłania pracownika do Niemiec.

Obowiązki pracodawcy

Do obowiązków polskiego pracodawcy wysyłającego pracownika do Niemiec w ramach wizy Vander Elst zastosowanie znajdą w sposób odpowiedni przepisy dotyczące obowiązków pracodawcy delegującego polskich pracowników do Niemiec. Pracodawca musi więc zapewnić delegowanemu minimalne warunki zatrudnienia, nie mniej korzystne niż te przewidziane w niemieckim ustawodawstwie, w tym zapłatę minimalnego wynagrodzenia, normy czasu pracy, wymiar urlopu itp., jeżeli są one dla pracownika korzystniejsze w Niemczech. Gdy korzystniejsze dla pracownika są warunki pracy w państwie wysyłającym (w Polsce), to zastosowanie znajdą te przepisy.

Ponadto polski pracodawca ma obowiązek prowadzić dokumentację pracowniczą w języku niemieckim. W jej skład wchodzi umowa o pracę, dokumenty dotyczące ewidencji czasu pracy, rozliczania wynagrodzenia, jak również potwierdzające wypłatę wynagrodzenia. Oprócz obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej i przechowywania jej na terenie Niemiec, konieczne jest również zgłoszenie pracownika w niemieckim urzędzie celnym.

Dwa etapy

Udzielaniem informacji oraz wydawaniem wiz Vander Elst zajmuje się w Polsce ambasada Niemiec. Procedura uzyskiwania tej wizy jest dwuetapowa. Składa się z weryfikacji dokumentów przesłanych mailowo (lista dokumentów >patrz ramka) oraz z rozmowy przeprowadzonej z pracownikiem ubiegającym się o wizę w ambasadzie Niemiec w Warszawie.

W drugim etapie, po pozytywnej weryfikacji nadesłanych dokumentów, konieczna jest zatem osobista wizyta w ambasadzie Niemiec w Warszawie. Trzeba też złożyć wniosek wizowy wraz z oryginałami niezbędnych dokumentów.

—Przemysław Rusak

—Piotr Mrowiec

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpraca@rp.pl

Komplet dokumentów

Wniosek wizowy składa się na dwóch wypełnionych formularzach, z dwoma załączonymi fotografiami biometrycznymi. Należy do niego dołączyć dwa podpisane pouczenia, zgodne z § 55 ustawy o pobycie, podejmowaniu aktywności zawodowej i integracji obcokrajowców na terenie Niemiec (AufetnthG). Wnioskodawca potwierdza w nim, że informacje przekazane w ramach procedury wizowej są zgodne z prawdą, według swojej najlepszej wiedzy i przekonania. Podanie fałszywych informacji grozi wydaleniem z Niemiec osoby, której udzielono wizy Vander Elst.

Wniosek wizowy podlega opłacie w wysokości 60 euro. Jednak obywatele niektórych państw, takich jak np. Ukraina, są zwolnieni z obowiązku wnoszenia opłaty ze względu na ciężką sytuację w ich kraju.

W celu wydania wizy Vander Elst trzeba przedłożyć następujące dokumenty:

- paszport pracownika,

- polską wizę lub kartę stałego pobytu,

- pozwolenie na pracę – w przypadku przebywania na terenie Polski na podstawie wizy,

- umowę o pracę pracownika z pracodawcą,

- aneks do umowy o pracę dotyczący wyjazdu do pracy do Niemiec,

- dokumenty o opłacaniu składek ZUS od początku pobytu w Polsce do dnia złożenia wniosku o wizę,

- dokument A1 potwierdzający objęcie ubezpieczeniem społecznym w Polsce,

- kartę EKUZ pracownika, uprawniającą go do opieki zdrowotnej na terenie Niemiec,

- odpis z KRS pracodawcy oraz odpis z niemieckiego rejestru handlowego (Handelsregisterauzug) podmiotu niemieckiego, do którego jest wysyłany pracownik.

Do tych dokumentów należy ponadto dołączyć sporządzoną w języku niemieckim umowę zawartą pomiędzy niemieckim podmiotem a polskim pracodawcą oraz pismo przewodnie dotyczące wniosku o wydanie wizy Vander Elst.

Zdaniem autorów

Przemysław Rusak, konsultant podatkowy w Rödl & Partner w Gdańsku

Ze względu na napływ do Polski, w ostatnich latach, dużej ilości pracowników zza wschodniej granicy, rośnie znaczenie wizy Vander Elst jako alternatywy dla delegowania polskich pracowników do Niemiec. O popularności tej wizy mogą świadczyć oddalone czasowo terminy rezerwacji wizyty osobistej w ambasadzie Niemiec w sprawie jej wydania.

Ubiegając się o wizę Vander Elst istotne jest, aby przesłać wszystkie wymagane dokumenty i to jednego dnia. Ambasada Niemiec, ze względu na duże zainteresowanie polskich przedsiębiorców, odmawia bowiem weryfikacji dokumentów, które są dosyłane częściowo, zaś brak dokumentów powoduje pozostawienie sprawy bez rozpatrzenia. Należy również pamiętać, że ambasada może wezwać do dosłania dodatkowych dokumentów. Rygorystyczną procedurę utrudnia jeszcze fakt, że nie są przyjmowane wnioski składane przez pośrednictwa pracy, tzw. firmy „job service".

Piotr Mrowiec, radca prawny i Associate Partner w Rödl & Partner w Gdańsku