Pracownik, któremu przysługuje uprawnienie do urlopu wychowawczego, może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. Obniżenie nie może być większe niż do połowy wymiaru pełnego etatu.
Z treści art. 1867 kodeksu pracy wynika, że wniosek rodzica jest dla pracodawcy wiążący. Sam wniosek nie wywołuje jednak skutku automatycznego. Przepis ten wymaga bowiem, aby pracodawca uwzględnił ten wniosek, a to oznacza, że obniżenie wymiaru czasu pracy wymaga jego uprzedniej zgody. I chociaż – co do zasady – szef nie może wnioskowi odmówić, to pracownik bez takiej zgody nie może urlopu rozpocząć.
Rozkład zależy od szefa
Rodzic może wnioskować o obniżenie wymiaru etatu i to on podejmuje decyzję, jeśli chodzi o wymiar tego obniżenia. Nie oznacza to jednak, że pracodawca jest związany wnioskiem podwładnego w zakresie modyfikacji rozkładu czasu pracy. Ustawodawca nie określa bowiem, jaki rozkład czasu pracy obowiązuje pracownika po obniżeniu etatu. Rozkład ustala zatem pracodawca, co wynika z jego uprawnień kierowniczych. Jeśli więc wniosek rodzica wskazuje na chęć obniżenia wymiaru np. o jedną ósmą wymiaru, to pracodawca może go „zrealizować", jednostronnie określając co ósmy dzień wolny.
Natomiast jeśli podwładny wyrazi we wniosku konkretną prośbę o obniżenie wymiaru dobowego, czyli skrócenie czasu pracy w każdym dniu pracy, to nie jest on dla pracodawcy wiążący automatycznie. Zatem efektywne – czyli korzystne i celowe dla pracownika – skorzystanie z obniżonego wymiaru wymaga jednak porozumienia się z pracodawcą. Ten może bowiem zupełnie legalnie wykonać swój ustawowy obowiązek „obniżenia wymiaru" w sposób, który z perspektywy opieki nad dzieckiem będzie dysfunkcjonalny. Może też w ogóle odmówić wnioskowi, w którym rodzic wnosi o obniżenie wymiaru o jedną godzinę każdego dnia twierdząc, że jest to wniosek niezgodny z kodeksem, skoro zmierza do ingerencji w rozkład czasu pracy, a nie w jego wymiar. Zwłaszcza, że pracownik może być zupełnie niezainteresowany uwzględnieniem jego wniosku o obniżenie wymiaru, jeśli równocześnie szef nie uwzględni prośby o zastosowanie konkretnego i dogodnego dla sprawowania opieki rozkładu czasu pracy.
Wniosek nie zawsze wiążący
Nie zawsze jednak wniosek pracownika wywoła skutek w postaci obniżenia wymiaru. Obowiązek jego uwzględnienia istnieje dopóty, dopóki wniosek zmierza do realizacji celu tej instytucji prawnej. Niewątpliwie jest nim sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
