Wsparcie w pandemii: pracodawca może pomóc sobie sam

Niezależnie od pozyskania zewnętrznego finansowania pomocowego, pracodawca może wprowadzić inne rozwiązania w celu optymalizacji organizacji pracy i zredukowania kosztów zatrudnienia.

Publikacja: 17.02.2021 19:00

Wsparcie w pandemii: pracodawca może pomóc sobie sam

Foto: AdobeStock

W ramach tarczy antykryzysowej zliberalizowano zasady dotyczące minimalnego odpoczynku oraz wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy. Te rozwiązania pozwalają pracodawcy ograniczyć ryzyko wystąpienia pracy w godzinach nadliczbowych, a także naruszenia norm dotyczących czasu pracy i odpoczynku pracowników. Jest to szczególnie istotne w kontekście potencjalnie zwiększonej absencji spowodowanej pandemią.

Elastyczny czas pracy

Pracodawcy, którzy odnotowali spadek obrotów w następstwie wystąpienia Covid-19 mogą:

1. ograniczyć minimalny okres nieprzerwanego odpoczynku – dobowego z 11 do 8 godzin, a tygodniowego z 35 do 32 godzin. W sytuacji odpoczynku dobowego pracownikowi przysługuje równoważny okres odpoczynku w wymiarze różnicy między 11 godzinami a liczbą godzin krótszego wykorzystanego przez niego okresu odpoczynku (udzielanego w terminie 8 tygodni)

2. wprowadzić system równoważnego czasu pracy, w którym możliwe jest wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy

3. zawrzeć porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę w zakresie i przez czas uzgodniony w porozumieniu (dotyczy to także warunków wynikających z zakładowych lub ponadzakładowych układów zbiorowych pracy). Nie jest jasne, czy porozumienie może dotyczyć warunków wynikających z regulaminu wynagradzania. Wprowadzenie możliwości stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia ma umożliwić pracodawcy zachowanie zatrudnienia pomimo okresowych trudności finansowych. Pracodawca może uzgodnić z przedstawicielami pracowników zmniejszenie wysokości składników wynagrodzenia lub nawet zrezygnować z wypłaty niektórych świadczeń.

Wprowadzenie dwóch ostatnich rozwiązań wymaga zawarcia porozumienia ze związkami zawodowymi albo przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Porozumienie trzeba przekazać inspektorowi pracy w terminie pięciu dni od jego zawarcia.

Pytanie

- Czy do zawarcia porozumienia konieczne jest wybranie nowych przedstawicieli?

Nie. Jeżeli u pracodawcy nie działa

zakładowa organizacja związkowa,

w przypadku trudności w przeprowadzeniu wyborów przedstawicieli pracowników

z powodu Covid-19 porozumienie

może być zawarte z przedstawicielami pracowników wybranymi przez pracowników uprzednio dla innych celów przewidzianych w przepisach prawa pracy.

Bez obowiązków socjalnych

Pracodawcy, którzy odnotowali spadek obrotów lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń (określony w tarczy antykryzysowej), mogą zawiesić obowiązek:

- tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,

- dokonywania odpisu podstawowego,

- wypłaty świadczeń urlopowych.

Co ważne, do zawieszenia tych obowiązków konieczne jest zawarcie porozumienia z organizacjami związkowymi. Tarcza nie wymaga jednak analogicznej zgody przedstawiciela pracowników.

Dodatkowo pracodawcy, którzy odnotowali spadek obrotów, nie muszą stosować postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania ustalających wyższą wysokość odpisu na zfśs oraz inne świadczenia o charakterze socjalno-bytowym. W takim przypadku stosuje się wysokość odpisu na zfśs określoną w ustawie o zfśs, co nie wymaga uzgodnienia z organizacjami związkowymi.

Uwolnienie od umów o zakazie konkurencji

W okresie pandemii strony umów o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia zyskały uprawnienie do wypowiedzenia umowy z zachowaniem terminu 7 dni. Uprawnienie dotyczy umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło i innych umów o świadczenie usług.

To uprawnienie przysługuje niezależnie od wystąpienia dodatkowych warunków, np. spadku obrotów, zwiększenia obciążeń funduszu wynagrodzeń. Wprowadzony przepis ma na celu pomóc przedsiębiorcom pozbyć się dodatkowych zobowiązań finansowych. W konsekwencji przedsiębiorca będzie zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania, a pracownik/zleceniobiorca nie będzie zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej.

Pytanie

- Czy uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje obu stronom umowy o zakazie konkurencji?

Nie. Uprawnienie przysługuje jedynie podmiotowi, na rzecz którego zastrzeżono zakaz konkurencji. Zakaz konkurencji jest zastrzegany na rzecz jednej strony takiej umowy, a druga zobowiązuje się ten zakaz respektować. Tym samym uprawnienie to przysługuje odpowiednio pracodawcy, zleceniodawcy itp.

Zaległy urlop bez zgody pracownika

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracodawca może nakazać pracownikowi wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 30 dni, w terminie wskazanym przez pracodawcę z pominięciem planu urlopu. Przepisy te nie modyfikują zasad udzielania urlopów bieżących.

Dotychczas możliwość udzielenia pracownikowi urlopu zaległego jednostronnie przez pracodawcę nie wynikała wyraźnie z przepisów prawa. Jednak takie stanowisko było powszechnie przyjęte, również przez Państwową Inspekcję Pracy.

Pytanie

- Czy limit 30 dni urlopu zaległego dotyczy każdego roku?

Przepisy tarczy antykryzysowej ustalają jedynie limit 30 dni bez jakiegokolwiek odwołania się do okresu roku kalendarzowego. Należy więc uznać, że

30 dni jest całkowitym limitem obowiązującym w latach 2020 i 2021. Natomiast od 1 stycznia 2021 r. urlop za 2020 rok staje się urlopem zaległym – pracodawca może go więc obecnie udzielić jednostronnie.

Katarzyna Pikiewicz, radca prawny w Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

W ramach tarczy antykryzysowej zliberalizowano zasady dotyczące minimalnego odpoczynku oraz wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy. Te rozwiązania pozwalają pracodawcy ograniczyć ryzyko wystąpienia pracy w godzinach nadliczbowych, a także naruszenia norm dotyczących czasu pracy i odpoczynku pracowników. Jest to szczególnie istotne w kontekście potencjalnie zwiększonej absencji spowodowanej pandemią.

Elastyczny czas pracy

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe