Dyscyplinarka dla pracownika za popełnienie przestępstwa

Popełnienie przez podwładnego przestępstwa uzasadnia rozwiązanie z nim umowy. Wykroczenie nie jest podstawą rozstania, chyba że ten czyn był jednocześnie ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych.

Aktualizacja: 09.02.2016 08:11 Publikacja: 09.02.2016 01:00

Dyscyplinarka dla pracownika za popełnienie przestępstwa

Foto: 123RF

Jedną z przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest popełnienie przez niego przestępstwa. Takie rozstanie nastąpi wtedy, gdy podwładny popełnił przestępstwo w czasie trwania angażu i uniemożliwia ono dalsze zatrudnianie go na dotychczasowym stanowisku. Ponadto przestępstwo musi być stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu lub być oczywiste. Tak stanowi art. 52 § 1 pkt 2 kodeksu pracy.

Wszystkie warunki

Pracodawca może natychmiast zwolnić pracownika za przestępstwo tylko wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione podane warunki. Jeśli zabraknie choćby jednego z nich, a pracownik odwoła się do sądu, ten prawdopodobnie uzna rozwiązanie umowy za wadliwe.

Przestępstwo uzasadniające rozstanie bez wypowiedzenia musi być popełnione w czasie trwania umowy o pracę. Dlatego gdy pracownik dopuści się go, zanim podpisze angaż, nie ma podstaw do rozwiązania umowy z powodu tego czynu. I to nawet gdyby uniemożliwiało to zatrudnienie tej osoby na konkretnym stanowisku. Nie ma też znaczenia, kiedy pracodawca dowiedział się, że podwładny popełnił przestępstwo.

Oczywiste lub w wyroku

Uzasadnieniem rozwiązania umowy jest to, że przestępstwo było oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Ta druga podstawa nie budzi większych wątpliwości. Sąd pracy jest bowiem związany wyrokiem sądu karnego.

Bardziej problematyczne jest natomiast ustalenie, czy przestępstwo jest oczywiste, gdy nie było postępowania karnego. Przyjmuje się, że ma to miejsce głównie wtedy, gdy pracownik został schwytany na gorącym uczynku, np. na kradzieży mienia pracodawcy lub podczas fałszowania dokumentacji.

Oczywistość przestępstwa w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 2 k.p. dotyczy bowiem bezsporności (obiektywności) faktu, a więc samego zaistnienia czynu kwalifikowanego przez prawo jako przestępstwo, bez względu na to, czy będzie następnie ścigane, a jego sprawca skazany. Istotne jest zatem to, czy zachowanie pracownika mieści się w opisie przestępstwa zawartym np. w kodeksie karnym. Nieważne jest natomiast, czy doszło do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania karnego.

Jeśli jednak nie można przyjąć, że przestępstwo jest oczywiste, to aby pracodawca mógł prawidłowo zastosować art. 52 § 1 pkt 2 k.p., musi być ono stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Wystarczy więc samo jego stwierdzenie w wyroku sądu, nie ma zaś znaczenia, czy pracownikowi wymierzono karę za ten czyn. Może się bowiem zdarzyć, że mimo stwierdzenia przestępstwa sąd odstąpił od ukarania sprawcy. Przestępstwo będzie stwierdzone wyrokiem, a to wystarczy, aby sprawcę pożegnać bez wypowiedzenia.

Jednak prawomocne orzeczenie sądu karnego uniewinniające pracownika wyłącza przyjęcie przez sąd pracy, że przestępstwo miało charakter „oczywisty". Tak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 27 kwietnia 1993 r. (I PRN 27/93).

Art. 52 § 1 pkt 2 k.p. stanowi, że rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia może nastąpić tylko wtedy, gdy pracownik popełni przestępstwo. Przepis ten należy interpretować ściśle, zwłaszcza co do pojęcia „przestępstwo". Ponieważ kodeks pracy nie zawiera jego definicji, należy sięgnąć do prawa karnego, które opisuje typy przestępstw.

Kluczowa definicja

Przestępstwo należy odróżnić od wykroczenia, które definiuje kodeks wykroczeń. Nie można tych pojęć utożsamiać, co niekiedy zdarza się pracodawcom. Podkreślił to SN w wyroku z 12 września 2000 r. (I PKN 28/00). Według niego usiłowania kradzieży lub przywłaszczenia mienia pracodawcy mającego znamiona wykroczenia nie można zakwalifikować jako popełnienia przestępstwa z art. 52 § 1 pkt 2 k.p. Wykroczenie nie uzasadnia więc rozwiązania umowy na tej podstawie.

Jeżeli jednak czyn ten był zarazem ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, może być podstawą rozstania z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Będzie tak np. w razie zaboru mienia pracodawcy, gdyż taka kradzież zawsze łamie podstawowe obowiązki pracownicze. Niezależnie od tego, czy ze względu na jego wartość jest przestępstwem, czy „tylko" wykroczeniem.

Na szkodę innej osoby

Do rozstania może też dojść wtedy, gdy pracownik popełnił przestępstwo na szkodę innej osoby niż pracodawca. Tak wskazał SN w wyroku z 7 kwietnia 1999 r. (I PKN 668/98). Popełnienie przez pracownika przestępstwa może wykluczać jego dalsze zatrudnianie na zajmowanym stanowisku także, gdy nie było dokonane na szkodę pracodawcy, jeżeli rodzaj tego czynu ma związek z charakterem zatrudnienia. Jest tak np. w razie skazania księgowej za fałszowanie dokumentów finansowych. Powodem wypowiedzenia pracownikowi umowy może być wówczas np. utrata zaufania.

Autor jest sędzią  Sądu Okręgowego w Kielcach

O czym pamiętać

- jeśli nie ma pewności, że czyn pracownika był przestępstwem, bezpieczniej w piśmie rozwiązującym umowę podać, że zwolnienie następuje z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków

- r ozstanie bez wypowiedzenia uzasadnia tylko przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnienie pracownika

- w piśmie rozwiązującym angaż podaje się konkretny powód (czyn) uzasadniający zwolnienie

Czego unikać

- rozwiązywania umowy bez wypowiedzenia po upływie miesiąca od daty, gdy pracodawca dowiedział się o popełnieniu przestępstwa przez pracownika

- rozstania bez wypowiedzenia z powodu przestępstwa, jeśli sąd karny uniewinnił podwładnego

- pochopnego zwalniania bez zebrania dowodów potwierdzających, że podwładny popełnił przestępstwo

- używania w piśmie rozwiązującym angaż określeń naruszających godność pracownika

Jedną z przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest popełnienie przez niego przestępstwa. Takie rozstanie nastąpi wtedy, gdy podwładny popełnił przestępstwo w czasie trwania angażu i uniemożliwia ono dalsze zatrudnianie go na dotychczasowym stanowisku. Ponadto przestępstwo musi być stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu lub być oczywiste. Tak stanowi art. 52 § 1 pkt 2 kodeksu pracy.

Wszystkie warunki

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe