Pracownik, który uważa, że firma go krzywdzi poprzez ustalenie wysokości jego pensji na poziomie niższym niż innych osób zatrudnionych na tym samym stanowisku i wykonujących identyczne obowiązki, ma do wyboru kilka opcji. Przede wszystkim może rzucić pracę. Po drugie, może dochodzić wyrównania poprzednich pensji. Ale równie dobrze może zabezpieczyć się przed tym, aby nie był nierówno traktowany na przyszłość. Może domagać się, żeby sąd ukształtował na przyszłość warunki jego zatrudnienia w zakresie płacy inaczej niż to wynika z umowy o pracę. Orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza taką możliwość.
Czytaj także: Czy sąd przyzna odszkodowanie za dyskryminację, jeśli pracownik jej nie udowodni?
Podstawa żądań
Pracownik może się powołać na art. 18 § 3 kodeksu pracy. Zgodnie z nim postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, są nieważne. Zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów – postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami, które nie mają charakteru dyskryminacyjnego.
Rozstrzygnięcie sądu pracy, zastępujące w takim przypadku postanowienia umowy o pracę odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminującego (art. 18 § 3 in fine k.p.), może dotyczyć ukształtowania na przyszłość treści trwającego stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 lutego 2007 r., I PK 242/06).
Zapis do zastąpienia
Należy również podnieść, że w razie umieszczenia w umowie o pracę (lub w innym akcie kreującym stosunek pracy) postanowienia sprzecznego z art. 112 k.p. (przepis ten gwarantuje pracownikom równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków), następują skutki określone w art. 18 § 3 k.p. Postanowienia umowy naruszające zasadę równego traktowania są zatem nieważne i zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w przypadku braku takich przepisów – postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.