Plan urlopów albo wcześniejsze ustalenia dotyczące terminu urlopu nie zobowiązują jednak pracodawcy do udzielenia wypoczynku zgodnie z nimi bez względu na okoliczności. W przewidzianych prawem sytuacjach pracodawca może bowiem zmienić podwładnemu termin urlopu, a nawet odwołać go z wypoczynku. Art. 164 § 2 k.p. stanowi, że przesunięcie terminu urlopu jest dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Przesłanki przesunięcia urlopu z przyczyn leżących po stronie pracodawcy są w k.p. określone dość ogólnie. Przyjmuje się, że chodzi o wystąpienie nieoczekiwanych oraz wcześniej niezaplanowanych przez pracodawcę zdarzeń (np. awaria, opóźnienie prac, konieczność ich przyspieszenia, niezapowiedziana kontrola, czy też nagła choroba pracownika, który miał zastąpić osobę korzystającą z urlopu). Okoliczności uzasadniające przesunięcie urlopu wypoczynkowego nie powinny być pracodawcy znane w chwili, w której akceptował proponowany przez zatrudnionego termin urlopu, a obecność pracownika musi być niezbędna (nie ma możliwości zastąpienia go przez inną osobę obecną w pracy).
W kodeksie pracy nie ma regulacji, które wprost dotyczyłyby zwrotu kosztów poniesionych przez pracownika w wyniku przesunięcia mu terminu urlopu. Art. 167 k.p. przewiduje jedynie obowiązek zwrotu kosztów, jakie podwładny poniósł w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Chodzi więc o sytuację , w której podwładny już wyjechał na urlop, a następnie musiał z niego wrócić. Nie ma jednak przeszkód, aby pracownik domagał się od firmy odszkodowania na ogólnych zasadach, pod warunkiem, że udowodni związek między poniesioną szkodą (utracona zaliczka itd.) a działaniem pracodawcy.
Co istotne, pracownik nie może udać się na urlop, nawet wcześniej uzgodniony z przełożonym, bez wystąpienia z wnioskiem i uzyskania jego zgody. Ponieważ ustawodawca przyznał zatrudnionym prawo do 4 dni urlopu na żądanie, tj. bez względu na zgodę pracodawcy, należy uznać, iż pozostała część urlopu takiej zgody wymaga. Takie stanowisko zajmuje również Sąd Najwyższy, który w zachowującym aktualność wyroku z 5 września 1979 r. (I PRN 82/79) stwierdził, że „plan urlopów nie daje pracownikowi uprawnienia do rozpoczęcia urlopu w zaplanowanym terminie".
podstawa prawna: art. 163, art. 164, art. 167 i art. 1672 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1666 ze zm.)
Po wyczerpaniu puli
TRYB
Jeżeli pracownik wykorzystał w danym roku kalendarzowym urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze, nie ma prawa do urlopu na żądanie. Nie wykorzysta go też u kolejnego pracodawcy, jeśli w tym roku wybrał już 4 dni w poprzedniej firmie.