Ochrona przedemerytalna: kogo i od kiedy wiek chroni przed zwolnieniem z pracy?
Na gruncie prawa pracy
Skoro w pytaniu mowa jest o grupie pracowników korzystających ze szczególnych uprawnień określonych w kodeksie pracy, to warto przypomnieć treść kluczowej z tego punktu widzenia regulacji prawnej, a mianowicie art. 39. Przepis ten zakazuje wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
W orzecznictwie sądowym akcentuje się doniosłość prawną tej instytucji. Sąd Najwyższy w wyroku z 24 października 2017 r. (II PK 295/16) wskazał m.in., że: "Funkcja ochronna i stabilizacyjna art. 39 k.p. sprowadza się do wywołania sytuacji, w której pracownik będzie mógł bez przeszkód uzyskać uprawnienia emerytalne („dopracować" do emerytury), bez potrzeby poszukiwania zatrudnienia u innego (nowego) pracodawcy, o ile kontynuowanie zatrudnienia u aktualnego pracodawcy pozwoli mu na osiągnięcie wieku". Naruszenie dyspozycji tego przepisu skutkuje, co do zasady, zastosowaniem przez sąd mechanizmu z art. 45 § 1 k.p. Z niego wynika zaś, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Konsekwencją naruszenia...
Z podanego stanu faktycznego wynika, że pracodawca jest świadom naruszenia ww. regulacji. Z dużym prawdopodobieństwem będzie się to wiązać z przyjęciem przez sąd – na podstawie przywołanego art. 45 k.p. – że wypowiedzenie umowy o pracę było bezskuteczne.
Jednak są to skutki jedynie na płaszczyźnie cywilnoprawnej – pracowniczej. Kwestie natury karnej wymagają analizy w kontekście jeszcze innych regulacji prawnych. Przy czym punktem wyjścia również jest naruszenie art. 39 k.p.
... również grzywna
W kontekście odpowiedzialności karnej na szczególną uwagę zasługuje regulacja prawna art. 281 pkt 3 k.p. Wynika z niej, że kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, wypowiada lub rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Ta regulacja dotyczy również pracowników w wieku przedemerytalnym, czyli takich, o jakich mowa w zapytaniu spółki.
