Związki zawodowe: nie można wyłączyć prawa wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

Związek zawodowy postuluje wprowadzenie do układu zbiorowego pracy reguły, że pracodawca może go wypowiedzieć tylko po wcześniejszym uzyskaniu pozytywnej opinii organizacji. czy takie postanowienie będzie skuteczne?

Publikacja: 26.01.2017 05:50

Związki zawodowe: nie można wyłączyć prawa wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Pracodawca,który musi uzyskać pozytywną opinię związku zawodowego na wypowiedzenie układu, będzie miał bardzo ograniczoną lub nawet iluzoryczną możliwość uchylenia jego postanowień. Kodeks pracy na takie ograniczenie nie pozwala. W związku z tym postanowienie, które trwale ogranicza możliwość wypowiedzenia układu, należy uznać za niedopuszczalne.

Sposoby rozwiązania układu

Kodeks pracy reguluje trzy sposoby rozwiązania układu zbiorowego pracy. Po pierwsze, układ zawarty na czas określony rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki został podpisany. Po drugie, strony każdego układu mogą go rozwiązać za porozumieniem. Po trzecie, każda ze stron może jednostronnie rozwiązać układ z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Ta możliwość dotyczy zarówno układów zawartych na czas nieokreślony, jak i określony. Wypowiedzenie musi być na piśmie. Jego ustawowy okres wynosi trzy miesiące kalendarzowe. Strona wypowiadająca układ nie musi podawać powodów swojej decyzji.

Postanowienia ograniczające ruch

W praktyce powstał problem, czy treść układu zbiorowego może wprowadzić do procedury jego rozwiązania dodatkowe elementy, np. czy może zawierać postanowienia ograniczające lub utrudniające pracodawcy jego wypowiedzenie. Przepisy nie zawierają w tym zakresie żadnych wskazówek.

Problem ten rozstrzygnął Sąd Najwyższy. W wyroku z 11 marca 2014 r. (III PK 78/13) uznał, że strony układu zbiorowego nie mogą wprowadzać do jego treści postanowień ograniczających możliwość jego rozwiązania. Zdaniem SN, zasada dobrowolności rokowań zbiorowych odnosi się nie tylko do etapu negocjowania układu zbiorowego, lecz także do możliwości decydowania przez każdą ze stron o wyjściu z układu w drodze jego wypowiedzenia.

Sąd Najwyższy podkreślił, że kodeks pracy nie pozwala na wprowadzanie do układu zbiorowego postanowień ograniczających możliwość jego rozwiązania, choćby poprzez uzależnienie jego skuteczności od pozytywnej opinii drugiej strony – związków zawodowych. Zdaniem SN takiego ograniczenia nie przewiduje ani art. 240 k.p., określający przedmiot regulacji układowej, ani art. 2411 k.p. mówiący, w jakim zakresie strony układu mogą określić wzajemne zobowiązania. Tym samym, Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że nie można pozbawić żadnej strony układu realnej możliwości jego rozwiązania.

Nieskuteczny zapis

Wprowadzenie do układu zbiorowego postanowienia ograniczającego możliwość jego wypowiedzenia przez drugą stronę jest sprzeczne z prawem. W efekcie, takie postanowienie będzie nieważne. Pracodawca, który wypowie układ bez zasięgnięcia uprzedniej opinii związku zawodowego, nie poniesie z tego tytułu negatywnych konsekwencji. Układ będzie skutecznie rozwiązany z chwilą upływu okresu wypowiedzenia.

Stanowisko Sądu Najwyższego można interpretować w ten sposób, że zakazał on tylko takich postanowień, które ograniczają możliwość wypowiedzenia układu w sposób trwały. Wydaje się, że za zgodne z prawem można uznać postanowienia, które wyłączają możliwość wypowiedzenia układu przez krótki czas, np. przez 3 miesiące po jego zawarciu lub wprowadzające obowiązek uprzedzenia drugiej strony o wypowiedzeniu w stosownym terminie przed jego złożeniem.

Tomasz Sancewicz radca prawny, Senior Associate CMS

Pracodawca,który musi uzyskać pozytywną opinię związku zawodowego na wypowiedzenie układu, będzie miał bardzo ograniczoną lub nawet iluzoryczną możliwość uchylenia jego postanowień. Kodeks pracy na takie ograniczenie nie pozwala. W związku z tym postanowienie, które trwale ogranicza możliwość wypowiedzenia układu, należy uznać za niedopuszczalne.

Sposoby rozwiązania układu

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe