Pracodawca podważy prawdomówność związku

To organizacja związkowa musi się bronić, jeżeli pracodawca będzie miał zastrzeżenia co do jej liczebności. Jeśli nie wystąpi do sądu, przyzna się do kłamstwa.

Publikacja: 17.01.2019 04:20

Pracodawca podważy prawdomówność związku

Foto: Fotolia.com

Zmienione od 1 stycznia br. przepisy nakładają na organizacje związkowe obowiązek informowania pracodawcy o liczbie swoich członków dwa razy do roku. Dotychczas pracodawcy nie mieli wyraźnej podstawy do sprawdzenia, czy te informacje są zgodne z prawdą. Nowe regulacje zmieniają ten stan rzeczy.

Dwa razy do roku

Związek zawodowy ma obowiązek powiadomić pracodawcę o liczbie swoich członków. Kolejne informacje powinny obejmować stan na 30 czerwca i 31 grudnia danego roku (art. 251 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych; tekst. jedn. DzU z 2015 r., poz. 1881 ze zm.; dalej: ustawa). Związek powinien przedkładać te informacje co 6 miesięcy – do 10. dnia miesiąca następującego po 30 czerwca i 31 grudnia. Jeśli nie wywiąże się z tego obowiązku w ustawowym terminie, poniesie istotne konsekwencje. Organizacja związkowa, która zaniecha przekazania danych o liczebności, traci uprawnienia, choćby w rzeczywistości liczyła więcej niż 10 uprawnionych członków (art. 251 ust. 6 ustawy). Oznacza to, że taki związek nie może podejmować działań w zakresie zbiorowych i indywidualnych interesów pracowniczych. Pracodawca może więc podejmować – z upływem 10. dnia po zakończeniu półrocza, w którym miał otrzymać informację – wszelkie czynności z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy samodzielnie, tak jakby związek zawodowy w ogóle nie istniał.

Czytaj także: Związki zawodowe pod kontrolą pracodawcy

Wątpliwości do weryfikacji

Informacja przekazywana pracodawcy nie musi zawierać danych imiennych członków związku zawodowego. Wystarczy stan liczbowy organizacji. Dotychczas często rodziło to podejrzenia. Pracodawcy mieli wątpliwości, czy dane liczbowe przekazane przez organizacje związkowe odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy.

Nowe przepisy przewidują w tym zakresie możliwość wszczęcia procedury weryfikacyjnej. Pracodawca może zgłosić pisemne zastrzeżenie co do liczebności danej zakładowej organizacji związkowej w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez nią informacji o swojej liczebności (art. 251 ust. 7 ustawy). Zastrzeżenie składa bezpośrednio organizacji związkowej, której ono dotyczy. Z treści tego zastrzeżenia powinno jasno wynikać, że pracodawca dokonuje go w ramach procedury weryfikacyjnej przewidzianej w ustawie o związkach zawodowych (np. powołując się na odpowiedni przepis). Zastrzeżenie musi mieć formę pisemną; wykluczone jest wysłanie maila lub ustne sformułowanie wątpliwości. Pismo to powinien podpisać pracodawca lub inna osoba, którą pracodawca upoważnił do reprezentowania go w stosunkach ze związkami zawodowymi.

30 dni na reakcję

W razie wniesienia zastrzeżeń, związek ma 30 dni – licząc od dnia sformułowania zastrzeżeń przez pracodawcę – na wystąpienie do sądu z wnioskiem o ustalenie liczby członków. Jeśli takiego działania nie podejmie, to z upływem ostatniego dnia powyższego terminu traci wszelkie uprawnienia przysługujące organizacji związkowej.

Swój wniosek związki powinny skierować do sądu rejonowego – sądu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. W przypadku organizacji międzyzakładowych należy przyjąć, że mogą go złożyć do sądu właściwego dla któregokolwiek z pracodawców objętych działalnością danej organizacji.

Wniosek powinien przedstawiać dowody potwierdzające, iż dane o liczbie członków przekazane pracodawcy są prawdziwe. Najlepiej, by były to deklaracje członkowskie lub imienna lista członków z podpisami poszczególnych osób.

Postępowanie przed sądem

Sąd prowadzi postępowanie z wniosku organizacji związkowej w trybie nieprocesowym (art. 251 ust. 8 ustawy). Zastosowanie znajdą tu przepisy art. 506-525 kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd powinien zadbać, by wszystkie zainteresowane podmioty miały możliwość wzięcia w nim udziału. W toku prowadzonego postępowania ma prawo żądać od wnioskodawcy i ewentualnych uczestników informacji i wyjaśnień lub przedłożenia odpowiednich dowodów.

W postępowaniu może wziąć udział – oprócz organizacji związkowej – również pracodawca lub inny związek działający u tego samego pracodawcy. Mogą oni przedstawić swoje stanowisko i przedkładać dowody dotyczące prawdziwości danych przekazanych przez organizację związkową, której liczebność jest weryfikowana.

Sąd ustala liczbę członków organizacji na ostatni dzień danego półrocza, a więc na 30 czerwca lub 31 grudnia, w zależności od okresu, którego dotyczyło zastrzeżenie wniesione przez pracodawcę (art. 251 ust. 8 ustawy). Od wydanego przez sąd orzeczenia przysługuje apelacja.

2 miesiące lub dłużej

Ustawodawca narzucił sądowi termin, w jakim powinien on zweryfikować wniosek organizacji związkowej. Ma na to 60 dni od dnia złożenia wniosku (art. 251 ust. 8 ustawy). Jednak termin ten ma wyłącznie charakter instrukcyjny. Jego uchybienie nie wpływa na ważność orzeczenia ani nie pozwala przyjąć, że sąd przychylił się do któregokolwiek stanowiska.

Bezpodstawny zarzut

Procedura weryfikacyjna może być kłopotliwa dla związku zawodowego. Nie tylko zaangażuje jego zarząd, ale może również budzić obawy członków, czy ich dane nie zostaną ujawnione pracodawcy. Może być również wykorzystywana jako środek nacisku pracodawcy na organizację.

By temu zapobiec, wprowadzono ograniczenia częstotliwości, z jaką można zgłaszać zastrzeżenia co do wiarygodności danych o członkostwie. Jeżeli zgłoszone przez pracodawcę zastrzeżenie co do liczebności danej organizacji związkowej okazało się bezpodstawne, może on zgłosić ponowne zastrzeżenie co do liczebności tej samej organizacji związkowej nie wcześniej niż po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie ustalenia liczby członków tej organizacji (art. 251 ust. 12 ustawy).

Dane imienne pod ochroną

Ustawodawca, ze względu na zasadę niezależności związkowej, ograniczył prawo dostępu do danych osobowych członków związku. W ramach postępowania może się z nimi zapoznać, oprócz samej organizacji związkowej, wyłącznie sąd (art. 251 ust. 10 ustawy). Ma to zapobiec sytuacji wykorzystywania przez pracodawcę procedury weryfikacyjnej do zdobycia informacji o członkach związków zawodowych, które u niego działają. Jest to również motywowane tym, że dane o członkostwie mają charakter danych osobowych wrażliwych. ?

Organizacja kontra organizacja

Prawo wnoszenia zastrzeżeń co do danych o liczebności związku zawodowego przysługuje nie tylko pracodawcy, ale również innym działającym u niego związkom zawodowym. Aby te organizacje mogły ocenić, czy dane o liczebności są prawdziwe, pracodawca udostępnia im informacje o liczbie członków do wglądu na pisemny wniosek (art. 251 ust. 7 ustawy). Prawo to przysługuje każdej organizacji związkowej, niezależnie od tego, czy ma ona status reprezentatywnej czy niereprezentatywnej. Jeśli związek zawodowy wniesie zastrzeżenia co do liczebności innej organizacji, może się ona bronić w tym samym trybie, jak w przypadku zastrzeżeń pracodawcy. Musi więc wystąpić do sądu, pod rygorem utraty uprawnień związkowych. ?

dr Marcin Wujczyk radca prawny Wardyński i Wspólnicy

Wprowadzoną możliwość zweryfikowania danych o liczbie członków podanych przez związek zawodowy należy oceniać bardzo pozytywnie. Procedura ta pozwala rozwiać często pojawiające się wątpliwości co do tego, czy związek zawodowy przekazuje prawdziwe informacje. Ma ona znaczenie zarówno dla pracodawcy, który uzyskuje informacje, czy organizacja związkowa faktycznie liczy minimalną liczbę członków, od której uzależniona jest możliwość korzystania z uprawnień związkowych, jak i innych związków, dla których rzeczywista liczba członków konkurencyjnej organizacji związkowej będzie ważna w kontekście ustalenia, która z nich ma przymiot reprezentatywnej. Można mieć jedynie wątpliwości, czy wprowadzony przez ustawodawcę 60-dniowy termin na dokonanie przez sąd weryfikacji podanych przez związek zawodowy danych będzie, wobec znacznego obciążenia sądów, dochowywany.

Zmienione od 1 stycznia br. przepisy nakładają na organizacje związkowe obowiązek informowania pracodawcy o liczbie swoich członków dwa razy do roku. Dotychczas pracodawcy nie mieli wyraźnej podstawy do sprawdzenia, czy te informacje są zgodne z prawdą. Nowe regulacje zmieniają ten stan rzeczy.

Dwa razy do roku

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów