Zmienione od 1 stycznia br. przepisy nakładają na organizacje związkowe obowiązek informowania pracodawcy o liczbie swoich członków dwa razy do roku. Dotychczas pracodawcy nie mieli wyraźnej podstawy do sprawdzenia, czy te informacje są zgodne z prawdą. Nowe regulacje zmieniają ten stan rzeczy.
Dwa razy do roku
Związek zawodowy ma obowiązek powiadomić pracodawcę o liczbie swoich członków. Kolejne informacje powinny obejmować stan na 30 czerwca i 31 grudnia danego roku (art. 251 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych; tekst. jedn. DzU z 2015 r., poz. 1881 ze zm.; dalej: ustawa). Związek powinien przedkładać te informacje co 6 miesięcy – do 10. dnia miesiąca następującego po 30 czerwca i 31 grudnia. Jeśli nie wywiąże się z tego obowiązku w ustawowym terminie, poniesie istotne konsekwencje. Organizacja związkowa, która zaniecha przekazania danych o liczebności, traci uprawnienia, choćby w rzeczywistości liczyła więcej niż 10 uprawnionych członków (art. 251 ust. 6 ustawy). Oznacza to, że taki związek nie może podejmować działań w zakresie zbiorowych i indywidualnych interesów pracowniczych. Pracodawca może więc podejmować – z upływem 10. dnia po zakończeniu półrocza, w którym miał otrzymać informację – wszelkie czynności z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy samodzielnie, tak jakby związek zawodowy w ogóle nie istniał.
Czytaj także: Związki zawodowe pod kontrolą pracodawcy
Wątpliwości do weryfikacji
Informacja przekazywana pracodawcy nie musi zawierać danych imiennych członków związku zawodowego. Wystarczy stan liczbowy organizacji. Dotychczas często rodziło to podejrzenia. Pracodawcy mieli wątpliwości, czy dane liczbowe przekazane przez organizacje związkowe odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy.
Nowe przepisy przewidują w tym zakresie możliwość wszczęcia procedury weryfikacyjnej. Pracodawca może zgłosić pisemne zastrzeżenie co do liczebności danej zakładowej organizacji związkowej w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez nią informacji o swojej liczebności (art. 251 ust. 7 ustawy). Zastrzeżenie składa bezpośrednio organizacji związkowej, której ono dotyczy. Z treści tego zastrzeżenia powinno jasno wynikać, że pracodawca dokonuje go w ramach procedury weryfikacyjnej przewidzianej w ustawie o związkach zawodowych (np. powołując się na odpowiedni przepis). Zastrzeżenie musi mieć formę pisemną; wykluczone jest wysłanie maila lub ustne sformułowanie wątpliwości. Pismo to powinien podpisać pracodawca lub inna osoba, którą pracodawca upoważnił do reprezentowania go w stosunkach ze związkami zawodowymi.