Powstanie centrum edukacyjne w obozie zagłady w Treblince

Największe miejsce zagłady w Europie przestanie być lokalnym muzeum, powstanie tam też centrum edukacyjne.

Aktualizacja: 04.08.2017 22:43 Publikacja: 03.08.2017 20:14

– Utworzenie centrum edukacyjnego było marzeniem męża – przypomina Krystyna Willenberg.

– Utworzenie centrum edukacyjnego było marzeniem męża – przypomina Krystyna Willenberg.

Foto: PAP, Wojciech Pacewicz

Jest szansa na to, że na terenie miejsca pamięci w Treblince powstanie obiekt, w którym będzie można obejrzeć film, spotkać się z edukatorem lub zorganizować lekcję. Teraz nie ma takiej możliwości.

Projekt architektoniczny Centrum sporządziła kilka lat temu Orit Willenberg, córka Samuela Willenberga, uczestnika buntu więźniów tego niemieckiego obozu.

Jako dwudziestolatek został on wywieziony do Treblinki. Przydzielono go do Sonderkommando, które sortowało rzeczy zabitych w komorach gazowych. W sierpniu 1943 r. Willenberg uczestniczył w buncie więźniów i był jednym z nielicznych, którym udało się uciec i przeżyć. Dotarł do Warszawy, gdzie walczył w Powstaniu Warszawskim.

Cztery lata temu w Treblince stanął symboliczny kamień węgielny z informacją o tym projekcie. Do dzisiaj placówka jednak nie powstała. Powodem był brak pieniędzy.

Krystyna Willenberg, wdowa po zmarłym w poprzednim roku więźniu, przypomina, że ostatnim marzeniem jej męża było, „aby w Treblince powstało centrum edukacyjne, w którym historycy będą opowiadać o tym, co się tutaj działo". – Teraz sprawy przybrały inny obrót – dodała w czasie uroczystości rocznicowych związanych z powstaniem więźniów obozu.

– W przyszłym roku, gdy powstanie nowa placówka muzealna, we współpracy z Ministerstwem Kultury i samorządem mazowieckim będą realizowane ambitne plany. W tym także ten – zapewnia „Rz" Jarosław Sellin, wiceminister kultury.

Teraz jest to bowiem lokalne muzeum. Pod koniec lipca ministerstwo podpisało z samorządem mazowieckim list intencyjny w sprawie tworzenia nowej placówki muzealnej, która będzie traktowana jak Pomnik Zagłady (jak np. muzea w Oświęcimiu czy Majdanek).

Udziałem w tworzeniu tej nowej instytucji zainteresowany jest Żydowski Instytut Historyczny.

W sierpniu na terenie tego byłego obozu otwarta została ścieżka edukacyjna Obóz Zagłady Treblinka II oraz wystawa „Kiedy słucham opowiadań z Treblinki, coś zaczyna dławić i dusić moje serce", na której znalazły się relacje osób, które uciekły z obozu. Powstała też symboliczna Wstęga Pamięci z wypisanymi imionami zamordowanych w Treblince, które udało się odnaleźć. Instalacja została stworzona w ramach projektu Księga Imion, realizowanego przez Żydowski Instytut Historyczny wraz z fundacją „Pamięć Treblinki". Na razie obejmuje ok. 30 tys. nazwisk. Przy identyfikacji ofiar ŻIH współpracuje z izraelskim Instytutem Yad Vashem. Powstała też aplikacja na telefon komórkowy „Obóz Zagłady Treblinka II", opowiadająca historię tego miejsca.

W czasie wojny w pobliżu stacji Treblinka Niemcy utworzyli dwa obozy: pracy i zagłady. Ten pierwszy istniał w latach 1941–1944, drugi w latach 1942–1943. Zdaniem dr. Mateusza Szpytmy, wiceprezesa IPN, „w 1050-letniej historii Polski to największe miejsce zagłady obywateli Polski". Zginęło tam ok. 700 tys. polskich Żydów. Z ostatnich badań archeologicznych wynika, że w sumie zamordowano tam 912 tys. osób.

Dzisiaj praktycznie nie ma śladu po obozie. Muzeum obejmuje nieogrodzony obszar kilkunastu hektarów. W 1964 r. powstał tam pomnik, w kolejnych latach ustawiono zaś kamienie z nazwami miejscowości i państw, z których do obozu przywożono Żydów. Dopiero od 2010 r. w miejscu tym znajduje się niewielki pawilon muzealny, w którym organizowane są wystawy i eksponowane przedmioty znalezione na terenie dwóch byłych niemieckich obozów.

Jest szansa na to, że na terenie miejsca pamięci w Treblince powstanie obiekt, w którym będzie można obejrzeć film, spotkać się z edukatorem lub zorganizować lekcję. Teraz nie ma takiej możliwości.

Projekt architektoniczny Centrum sporządziła kilka lat temu Orit Willenberg, córka Samuela Willenberga, uczestnika buntu więźniów tego niemieckiego obozu.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Historia
Nie tylko Barents. Słynni holenderscy żeglarze i ich odkrycia
Historia
Jezus – największa zagadka Biblii
Historia
„A więc Bóg nie istnieje”. Dlaczego Kazimierz Łyszczyński został skazany na śmierć
Historia
Tadeusz Sendzimir: polski Edison metalurgii
Historia
Jerozolima. Nowa biografia starego miasta