Trudno odebrać oprawcom wyklętych ordery

30 tys. osób domaga się odebrania orderów Virtuti Militari nieżyjącym zabójcom mjr. Mariana Bernaciaka ps. Orlik. Kancelaria Prezydenta uważa, że byłoby to trudne.

Aktualizacja: 10.03.2016 10:08 Publikacja: 09.03.2016 18:30

Trudno odebrać oprawcom wyklętych ordery

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Przez kilka tygodni w internecie trwała zbiórka podpisów pod apelem do prezydenta Andrzeja Dudy w sprawie odebrania orderów Virtuti Militari żołnierzom reżimu komunistycznego odznaczonym za udział w akcji przeciwko polskiemu podziemiu niepodległościowemu, w wyniku której poniósł śmierć mjr Marian Bernaciak ps. Orlik. Autorzy petycji podkreślali, że „Orlik" był bohaterem walk z niemieckim najeźdźcą oraz komunistycznym okupantem, a przypadająca w tym roku 70. rocznica jego śmierci w sposób symboliczny zobowiązuje do weryfikacji wszystkich odznaczonych przez władze komunistyczne tym najwyższym polskim orderem bojowym.

W internecie pod apelem podpisało się ponad 13 tys. osób, a 20 tys. poparło go podczas tegorocznej edycji biegów pamięci Żołnierzy Wyklętych, które odbywały się w ubiegłym tygodniu w ponad 160 miastach. W tej chwili listy z podpisami ściągane są do Warszawy, co ma potrwać do końca tego tygodnia. – Po ich otrzymaniu w ciągu tygodnia chcemy przekazać je do Kancelarii Prezydenta – mówi Michał Dworczyk, poseł PiS i pomysłodawca apelu.

Jego zdaniem w przypadku zabójców „Orlika" sprawa jest oczywista i powinni oni stracić ordery Virtuti Militari, mimo że już nie żyją.

Może się jednak okazać, że jest to problem. Urzędnicy prezydenccy podczas poprzedniej kadencji twierdzili, że nie ma podstaw prawnych, aby pozbawić odznaczeń zabójców „Orlika", właśnie dlatego, że nie żyją.

Jak do sprawy podejdzie obecna Kancelaria? Zapytaliśmy o to jej biuro prasowe. Przypomina ono, że pozbawianie odznaczeń odbywa się na podstawie obowiązującego prawa. – Stosownie do tych przepisów głowa państwa może podjąć decyzję o pozbawieniu orderów i odznaczeń na wniosek kapituł orderów, organów, które wnioskowały o nadanie orderu czy odznaczenia oraz z własnej inicjatywy po zasięgnięciu opinii wnioskodawcy, a w przypadku pozbawienia orderu – po zasięgnięciu opinii odpowiedniej kapituły – tłumaczy Kancelaria Prezydenta.

Zaznacza jednak, że możliwość prowadzenia postępowania i orzekania o pozbawieniu orderów i odznaczeń wobec osób zmarłych budzi wątpliwości natury prawnej.

Podobnego zdania jest prof. Antoni Barciak, historyk z Uniwersytetu Śląskiego. Uważa, że odebranie odznaczeń osobom, które już nie żyją, może być też problemem moralnym. – Aby odebrać odznaczenia, powinno się przeprowadzić postępowania sądowe, które wykażą, że takie osoby są winne czynów, które im się zarzuca. Zasada ludzkich domysłów czy sądów opinii publicznej nie powinna tu działać – sąd powinien jednoznacznie orzec o ich winie – uważa historyk.

Choć precedensy się zdarzały. Ordery Virtuti Militari odbierano już pośmiertnie Leonidowi Breżniewowi (1990) oraz Iwanowi Sierowowi (1995).

Pomysłodawcy apelu do prezydenta chcą, by Kancelaria przejrzała wszystkie odznaczenia nadane w czasach komunistycznych. – Każda z tych spraw powinna być zanalizowana indywidualnie, nie można potraktować ich w ten sam sposób – tłumaczy poseł Dworczyk.

Przez kilka tygodni w internecie trwała zbiórka podpisów pod apelem do prezydenta Andrzeja Dudy w sprawie odebrania orderów Virtuti Militari żołnierzom reżimu komunistycznego odznaczonym za udział w akcji przeciwko polskiemu podziemiu niepodległościowemu, w wyniku której poniósł śmierć mjr Marian Bernaciak ps. Orlik. Autorzy petycji podkreślali, że „Orlik" był bohaterem walk z niemieckim najeźdźcą oraz komunistycznym okupantem, a przypadająca w tym roku 70. rocznica jego śmierci w sposób symboliczny zobowiązuje do weryfikacji wszystkich odznaczonych przez władze komunistyczne tym najwyższym polskim orderem bojowym.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie