Jan Ołdakowski: AK pokazała, że Polacy potrafią działać wspólnie

Celem, jaki stawiała przed sobą ta organizacja, było przygotowanie społeczeństwa do powstania powszechnego i zbudowanie wojskowych struktur organizacyjnych. W czasie II wojny światowej żołnierze podziemia przeprowadzili ponad 100 tys. akcji zbrojnych i dywersyjnych. Ale Polacy cenią w AK także to, że zbudowała w narodzie poczucie, iż w najtrudniejszych momentach potrafimy się zjednoczyć i ciężko pracować na rzecz przyszłego zwycięstwa. Co ważne, mit Armii Krajowej nie jest dziś oparty wyłącznie na heroizmie, ale również na szacunku dla wspólnoty.

Polacy nie mają już przypadkiem dosyć martyrologii?

To, że powstanie warszawskie upadło, nie przekreśla dokonań Armii Krajowej. Przeprowadziła ona Polaków przez straszne czasy okupacji. Totalitaryzm niemiecki niszczył ludzi, a AK była próbą przygotowania się do walki. Na tym polu polskie podziemie odniosło sukces, a kluczowy okazał się powszechnie obowiązujący kult pracy i rozumu; zrozumienie i rozszyfrowanie mechanicznej bezduszności totalitaryzmu i walka z nią.

Jakie wnioski z postawy żołnierzy AK mogliby wyciągnąć na przykład ochotnicy zaciągający się do powstających oddziałów Obrony Terytorialnej?

Generacja Armii Krajowej to pokolenie wyjątkowe, ze szczególnymi wzorcami. Te ideały świetnie pasują do dzisiejszych warunków, bo żeby być heroicznym, nie trzeba czasów wojny. Co roku w Muzeum Powstania Warszawskiego przyznajemy Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody", które trafiają do bohaterów naszych czasów. Chcemy przez to pokazać, że można zmienić rzeczywistość, która nas otacza, można przeciwstawiać się złu i być przyjacielskim. Do tego nie trzeba specjalnych warunków. Zawsze i wszędzie powinniśmy podejmować walkę o słuszną sprawę i stawać w obronie zagrożonych wartości. Tego uczyli nas żołnierze Armii Krajowej.