Prokurator bada mord na sierotach z krakowskiego getta

Śledczy IPN sprawdzają okoliczności zabójstwa dokonanego przez Niemców na żydowskich dzieciach z Zakładu Sierot w Krakowie.

Publikacja: 07.02.2021 21:00

Deportacja Żydów z getta, ul. Lwowska, marzec 1943

Deportacja Żydów z getta, ul. Lwowska, marzec 1943

Foto: fot. domena publiczna

Postępowanie dotyczy zbrodni nazistowskiej, stanowiącej jednocześnie zbrodnię przeciwko ludzkości. Doszło do niej 28 października 1942 r. w Krakowie. Ofiarami byli wychowankowie domu dziecka, mieszczącego się w obrębie getta krakowskiego, przy ul. Józefińskiej w Krakowie.

Tego dnia na terenie getta krakowskiego Niemcy dokonali tzw. wysiedlenia. Z ustaleń IPN wynika, że ok. 6 tysięcy mieszkańców Krakowa narodowości żydowskiej zostało przewiezionych do obozu koncentracyjnego w Bełżcu i tam zgładzonych. Podczas tej akcji dokonali także likwidacji usytuowanego w obrębie getta domu dziecka, nazywanego także Zakładem Sierot, skąd wywieziono znajdujące się tam dzieci na teren nowo powstałego obozu w Płaszowie.

Jak ustalił już śledczy, tam część z nich została zastrzelona, a ich ciała wrzucone do wykopanych wcześniej dołów. Pozostałe, starsze sieroty zostały wywiezione zaś do obozu zagłady w Bełżcu.

Pion śledczy informuje, że zlecone zostały już kwerendy archiwalne. Materiał dowodowy obejmuje dokumenty przesłane przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie oraz Archiwum IPN w Krakowie. Na podstawie ich analizy oraz „w oparciu o nowe źródła informacyjne odnalezione w Archiwum Państwowym w Krakowie oraz pozycjach bibliograficznych" uzyskano dokumenty pozwalające określić precyzyjnie liczbę osób osadzonych w domu sierot oraz okoliczności związane z jego likwidacją.

Dzieci mieszkały prawdopodobnie w budynku parterowym. Mogło w nim przebywać około dwustu sierot wraz z opiekunami. Oni też zostali zabici. Wśród nich znalazł się kierownik placówki Dawid Kurzmann. Podobno w trakcie likwidacji placówki Niemcy zaproponowali opiekunom zostawienie dzieci i pozostanie w getcie, jednak nie skorzystali z tej propozycji. Dlatego postawa Dawida Kurzmanna porównywana jest do Janusza Korczaka, który wraz z podopiecznymi w 1942 r. pojechał w transporcie z warszawskiego getta do Treblinki.

W latach powojennych, na skutek przebudowy skrzyżowania pobliskich ulic, budynek, w którym mieścił się sierociniec, został wyburzony. Nie pozostał po nim żaden ślad.

Jesienią 2017 roku społecznicy związani z Fundację FREE walking TOUR Polska (teraz Free Walkative! Tour) doprowadzili do odsłonięcia w miejscu, gdzie znajdował się Zakład Sierot tablicy pamiątkowej. Przewodnicy w wakacje oprowadzali wycieczki za dobrowolne datki, które przeznaczyli na jej sfinansowanie. Pomogła też amerykańska organizacja Anti-Defamation League. Zarząd Zieleni Miejskiej zasadził wokół niej cebulki kwiatów, w ramach akcji „Krokus", organizowanej przez Żydowskie Muzeum Galicja. Krokusy kwitnące wiosną mają przypominać o dzieciach, które zginęły w czasie Holokaustu.

Postępowanie dotyczy zbrodni nazistowskiej, stanowiącej jednocześnie zbrodnię przeciwko ludzkości. Doszło do niej 28 października 1942 r. w Krakowie. Ofiarami byli wychowankowie domu dziecka, mieszczącego się w obrębie getta krakowskiego, przy ul. Józefińskiej w Krakowie.

Tego dnia na terenie getta krakowskiego Niemcy dokonali tzw. wysiedlenia. Z ustaleń IPN wynika, że ok. 6 tysięcy mieszkańców Krakowa narodowości żydowskiej zostało przewiezionych do obozu koncentracyjnego w Bełżcu i tam zgładzonych. Podczas tej akcji dokonali także likwidacji usytuowanego w obrębie getta domu dziecka, nazywanego także Zakładem Sierot, skąd wywieziono znajdujące się tam dzieci na teren nowo powstałego obozu w Płaszowie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie