Stauffenberg przybywa do Kozienic

Niemcy raczej z obowiązku uczestniczą w międzynarodowych obchodach okrągłych rocznic związanych z II wojną światową, takich jak tegoroczne 75-lecie desantu na Normandię lub nadchodzące 80-lecie wybuchu wojny. Za to nasi zachodni sąsiedzi będą z pompą celebrować 75. rocznicę 20 lipca 1944 r. Tego dnia Claus Schenk hrabia von Stauffenberg, kierując nieudanym puczem, usiłował zabić Führera, podkładając bombę w Wilczym Szańcu. To wydarzenie stało się osnową kultu Stauffenberga i jego kompanów, jaki dziś w Niemczech panuje. Jutro kanclerz Merkel przyjmie paradę w Berlinie i przemówi do rekrutów. Gdy z Polski będziemy śledzić te obchody ku czci niemieckich „bohaterów", powinniśmy sobie postawić pytanie: czy ta szczególna rocznica powinna nas zajmować?

Kult zbrodniarzy

Otóż powinna. Kult Stauffenberga dał bowiem podwaliny dla rozpowszechniającej się obecnie w Niemczech i Unii Europejskiej historycznej narracji, wedle której naród niemiecki nie jest odpowiedzialny za zbrodnie hitleryzmu, bo był okupowany przez odrębną od Niemców bandę „Nazistów" i... stawiał opór. Pod koniec wojny Niemcy zostały więc „wyzwolone", tak jak Francja czy Belgia. Od tego jest już bardzo krótki dystans do opowieści, że Holokaust był międzynarodowym przedsięwzięciem, popełnionym przez tych dziwnych „Nazistów" wraz z ich poplecznikami w całej Europie, w tym szczególnie z Polakami.

Tymczasem kult Stauffenberga zbudowany jest na kłamstwie, które polega na przemilczaniu zbrodni popełnionych w Polsce oraz na Wschodzie przez wiodących puczystów. Takie retuszowanie historii pozwoliło pasować ich w Niemczech na rycerskich „bojowników ruchu oporu", Widerstandskämpfer.

Niedawno opublikowałem studium o zbrodniczych czynach trzech kluczowych postaci: samego Stauffenberga i jego sojuszników – generała Henninga von Tresckowa i Fritza-Dietlofa hrabiego von der Schulenburga. Moja praca pt. „The German Military Opposition and National Socialist Crimes" (Niemiecka wojskowa opozycja a narodowosocjalistyczne zbrodnie) ukazała się w renomowanym anglosaskim czasopiśmie naukowym „War in History". To, co opisuję, znalazłem bez trudu w archiwach, ale niemieccy „klasyczni" biografowie się do nich po prostu nie pofatygowali.

Co odkryłem, badając źródła? Tresckow kierował konspiracją wojskową na froncie wschodnim i miał zostać szefem niemieckiej policji, gdyby pucz się udał. Problem w tym, że w roku 1939 był uwikłany w zbrodnie w Polsce, a gdy na Wschodzie dowodził operacjami grupy wojsk „Środek", był współodpowiedzialny za mordy na milionach sowieckich jeńców i cywilów. Schulenburg w 1938 r. pełnił funkcję wiceszefa policji Berlina podczas rządowego pogromu nocy kryształowej. Niecały rok później, na stanowisku gubernatora Śląska, kierował krwawym wcieleniem polskiego zagłębia przemysłowego do Rzeszy oraz rabowaniem i wypędzeniem tysięcy Polaków i Żydów. Ten zbrodniarz był typowany na ministra spraw wewnętrznych Niemiec.

Listy ze Wschodu

Przypatrzmy się bliżej przygodom Stauffenberga w Polsce. W 1939 r. był odpowiedzialny za logistykę w 1. dywizji lekkiej, jednostce pancernej podążającej przez Radom i Kozienice na Warszawę. Czytałem jego listy z Polski, w których cieszy się z likwidacji państwa polskiego i wychwala kolonizację niemiecką, która oznacza wywłaszczenia i wypędzenia Polaków i Żydów. Nasz bohater z entuzjazmem oczekuje na mordy NKWD na Polakach na Wschodzie. Te poglądy Stauffenberga były dawno znane, tyle że niemieccy historycy z głównego nurtu nie widzą w nich nic karygodnego.

Według klasycznych autorów Niemcy prowadzili kampanię wrześniową na ogół honorowo, stosując się do konwencji haskiej i genewskich, odnoszących się do ludności cywilnej i jeńców wojennych. W Polsce zawsze wiedzieliśmy, że fakty temu przeczą. Zbrodnie obejmowały rabunki mienia państwowego i prywatnego, gwałty, rozstrzelania cywilów i żołnierzy polskich oraz palenie ludzi żywcem. Niemieccy autorzy „zapomnieli", że we wrześniu oraz październiku 1939 r. za sprawą Wehrmachtu zgładzonych zostało ok. 40 tys. osób. Mordowały wojsko, jednostki SS wcielone do wojska, różne bojówki oraz zespoły policji (tzw. Einsatzgruppen), których szczególną rolą była eksterminacja polskich elit.

Wiemy również, że działania w kampanii wrześniowej były jedynie uwerturą do całego obscenicznego bezprawia w czasie okupacji. Ciąg dalszy rychło nastąpił: 30 listopada wycofano konwencje genewskie dla szeregowych jeńców, po czym gros Polaków skierowano do robót, a 60 tys. żołnierzy polskich narodowości żydowskiej transportowano do gett i ostatecznie wymordowano.

Od Łomianek po Kielce

Stauffenberg był uwikłany w ten zbrodniczy system i sam dopuścił się wielu zbrodni. Jego dywizja grasowała na Kielecczyźnie, gdzie w trakcie działań wojska niemieckie zabiły przeszło 1700 cywilów i jeńców oraz podpaliły 85 osad. Według niemieckich historyków 1. dywizja lekka była niewinna, a Stauffenberg o niczym nie wiedział. Zapominają, że obowiązkiem Stauffenberga było ścisłe monitorowanie swojego otoczenia, a jego 1600 podwładnych na 470 pojazdach przemierzało wielkie połacie od Łomianek po Kielce.

9 września Stauffenberg i jego ludzie wkroczyli do Radomia, po czym niezidentyfikowani oficerowie i szeregowi niemieccy rabowali Żydów oraz gwałcili żydowskie kobiety. Do 15 września jego dywizja walczyła w okolicach Kozienic. Dowództwo stacjonowało w oficynach pałacu w centrum miasteczka, Stauffenberg często tam przebywał. Jego podwładni spędzali tysiące polskich wojskowych oraz cywilów, Polaków i Żydów, również kobiety i dzieci, na dziedziniec tuż koło siedziby dowództwa. Brakowało jedzenia i wody.

W Archiwum Ringelbluma (Podziemne Archiwum Getta Warszawy) znajdują się materiały, które informują, jak w Kozienicach podwładni Stauffenberga mordowali, torturowali i poniżali miejscowych Żydów. Na końcu terenu pałacowego do dziś stoi mały kościółek. Ok. 2 tys. osób wpakowano do tej świątyni, trzymano ich całymi dniami bez jedzenia i wody, na stojąco, ludzie się dusili. „Nie wypuszczano nawet za naturalną potrzebą, a kiedy Żydzi domagali się tego, to »wierzący protestanci« przygotowywali na to specjalne miejsce: przy ołtarzu!".

12 września naczelne dowództwo dało rozkaz 1. lekkiej, aby traktować odciętych polskich żołnierzy jako partyzantów, to znaczy natychmiast rozstrzelać po wzięciu do niewoli. Następnego dnia dywizja dopuściła się okropnych mordów we wsi Cecylówka. Zabito paru chłopów jako partyzantów za posiadanie... scyzoryków, po czym spalono żywcem 50 Polaków i 20 Żydów. W latach 80. zeszłego stulecia Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce prosiła niemieckich prokuratorów o zbadanie sprawy, ale dziwnym trafem nikt z wówczas żyjących kolegów Stauffenberga nie został przesłuchany.

Zatrzymanie kozienickich cywilów przez ludzi Stauffenberga to odłam zapomnianych zbrodni, jakie miały miejsce w 1939 r. Niemieckie naczelne dowództwo dało rozkaz, że „wszystkich mężczyzn narodowości polskiej i żydowskiej w wieku wojskowym od 17 do 45 lat należy w miarę możliwości aresztować i traktować jako jeńców wojennych". Zamykano też kobiety, dzieci i starców. Było to rażącym złamaniem konwencji haskiej. Eksperci niemieccy szacują, że ok. 300 tys. cywilów zostało zatrzymanych „przez omyłkę"(!). Ofiary trzymano tygodniami, liczni skonali z głodu i wycieńczenia.

Stauffenberg wykonywał rozkaz, aby zatrzymać mężczyzn na zachód od Kozienic i odstawić ich do Radomia. Wielu przewieziono z samych Kozienic. W Radomiu w obozie przejściowym (w koszarach 72. pp) panował jak wszędzie głód oraz popełniano antyżydowskie ekscesy.

Zaopatrzeniowcy tacy jak Stauffenberg mieli rozkaz wspierać mordercze Einsatzgruppen. Za naszym bohaterem wkraczała Einsatzgruppe II, mordując w Lublińcu, Częstochowie oraz Końskich, i zmierzając do Radomia. Po walkach koło Łomianek zdziesiątkowana 1. leichte znów korzystała z bazy logistycznej w Radomiu. Stauffenberg i jego ludzie byli tam obecni podczas pogromu, który miał miejsce w święto Jom Kipur w dniach 22 i 23 września. Przypuszczam, że uwikłana była właśnie EG II, stacjonująca wówczas w gmachu Lasów Państwowych przy dzisiejszej ul. 25 Czerwca.

Polski obowiązek

Gdyby Stauffenberg ocalał, według systemu sądów norymberskich odpowiadałby za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości z 1939 r. Skoro w Norymberdze uznano, że sama inwazja i likwidacja państwa polskiego były kryminalnymi czynami, zasłużyłby również na proces o zbrodnie przeciwko pokojowi. Planując i przeprowadzając inwazję na tereny pod władaniem Sowietów, popełnił dalsze zbrodnicze czyny. To samo dotyczy jego kompanów: Schulenburg usłyszałby zarzuty co najmniej za noc kryształową i za Górny Śląsk, Tresckow za kampanię wrześniową oraz za udział w mordach na Wschodzie.

Manipulacje historii dotyczą także swoistego think tanku frondy niemieckiej, który gromadził się w Krzyżowej na Dolnym Śląsku. „Krąg z Krzyżowej" składał się głównie ze znajomych i krewnych Stauffenberga i Schulenburga. Do dziś klasyczne niemieckie opisy nie widzą nic nienormalnego w antysemityzmie wśród Kreisauerów i innych członków frondy, w ich pierwotnym poparciu dla reżimu i wręcz entuzjastycznej kolaboracji z nim.