Przetargi łatwiejsze dla firm

Pełne zasady przetargów – od planowania, przez wybór wykonawcy, do umowy – zawiera nowe prawo zamówień, które obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. W założeniu zmiany te mają ułatwić proces zamówień zwłaszcza małym i średnim firmom i zwiększyć ich efektywność i konkurencyjność. Są nawet prawnicy, według których po 1 stycznia znajdziemy się w nowej rzeczywistości prawnej w tej sferze.

Co się zmienia

Najważniejsze zmiany to: uproszczona procedura w przetargach poniżej tzw. progów unijnych (wynoszą one 130 tys. zł), umożliwiająca elastyczne podejście do udzielania zamówień.

Czytaj także: Więcej elastyczności podczas realizacji umów koncesji i partnerstwa

– To najważniejsza zmiana w tej ustawie, ponieważ dopuszczenie szeroko negocjacji kontraktów pozwoli efektywniej je potem realizować – mówi „Rzeczpospolitej" Jerzy Pieróg, adwokat zajmujący się prawem zamówień.

Kolejną jest zabezpieczenie wykonawców przed wzrostem kosztów zamówienia, np. przed wzrostem ceny materiałów budowlanych. A więc waloryzacja wynagrodzenia, ale jeśli ceny spadną, to także bonusów dla zamawiających.

Wykonawca nie będzie już musiał czekać na zapłatę do wykonania całej dłuższej umowy, ale będzie otrzymywał zaliczki lub wynagrodzenie w częściach. Zmniejszone zostają zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz wadia w mniejszych zamówieniach, a w przekraczających progi unijne – wadium będzie fakultatywne.

Z drugiej strony zwiększą się zadania zamawiających: w zamówieniach powyżej progu unijnego będą mieć obowiązek analizy rozwiązań dostępnych na rynku, i możliwości podziału zamówienia na części, co ma ułatwiać uzyskanie lepszej oferty i ceny.

Ułatwiona ma być też strona prawna procedury przetargowej. Opłata od skargi na orzeczenie KIO do sądu będzie zmniejszona z pięciokrotności do trzykrotności wpisu w tych sprawach przetargowych, który już jest wysoki (np. od 7,5 tys. zł do 20 tys.), a termin na jej wniesienie przedłużony z 7 do 14 dni. Odwołania te ma rozpatrywać jeden sąd ds. zamówień publicznych – w ramach Sądu Okręgowego w Warszawie, co przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa w sprawach zamówień publicznych i powinno ułatwić pracę prawnikom.

Wyzwaniem, ale i ułatwieniem, będzie natomiast elektronizacja przetargów krajowych.

Duże nadzieje

– Dotychczasowe przepisy powodowały, że najwięcej czasu poświęcano wyborowi wykonawcy, a proces zakupowy to przecież także planowanie i przygotowania oraz wykonania zamówienia, równie ważne dla prawidłowości wydawania publicznych pieniędzy i osiągnięcia maksymalnego efektu – tak uzasadnia potrzebę zmian Marek Niedużak, wiceminister rozwoju, pracy i technologii.

To bardzo duży sektor. Wystarczy wskazać, że ponad 32 tys. samorządów, urzędów, placówek oświatowych i medycznych zamawia w tym trybie towary i usługi, w tym budowlane, na prawie 200 mld zł rocznie.