W skład rad nadzorczych spółek publicznych wchodzi nie mniej niż pięciu członków. Członkowie rady mogą nie tylko sprawdzać, czy spółka realizuje swoją strategię i pilnować interesów akcjonariuszy, ale także realnie wspierać działalność nadzorowanego podmiotu. Optymalny dobór członków rady powinien uwzględniać cztery style działania definiowane przez praktyków jako Kontroler, Gwarant, Koordynator i Ambasador. Każdy ze stylów to różny zbiór kompetencji i doświadczeń zawodowych. To odrębny bagaż zasobów oraz zupełnie inne relacje z akcjonariuszami. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte pt. „Rady nadzorcze w Polsce. Jakie mają priorytety? Gdzie kończy się ich odpowiedzialność? Jak funkcjonują?", dopiero kompilacja cech poszczególnych stylów może świadczyć o rzeczywistej niezależności organu.
Na podstawie analizy wypowiedzi wyselekcjonowanej grupy przedstawicieli rad nadzorczych polskich i zagranicznych spółek, eksperci Deloitte wyróżnili cztery podstawowe style działania, prezentowane przez członków rad nadzorczych. Obecność wszystkich z nich wpływa na efektywne i niezależne wywiązywanie się z obowiązków nadzorczych – Zmiany legislacyjne wprowadzane w Polsce na przestrzeni ostatnich lat sukcesywnie zwiększają rolę i odpowiedzialność rady nadzorczej oraz egzekwują jej niezależność. Występowanie czterech stylów w radzie nadzorczej umożliwia i gwarantuje działanie rady w warunkach autentycznej autonomii – mówi Maciej Wróblewski, Partner Associate, Deloitte Legal.
Czytaj także: Czy rada nadzorcza sp. z o.o. może odwołać zarząd
Styl Kontrolera – zgodnie z literą prawa
Charakteryzuje go skrupulatne kontrolowanie wszelkich dokumentów, w tym sprawozdań finansowych, przygotowanych przez zarząd. Podstawą wyboru kandydata na członka rady nadzorczej są wysokie kwalifikacje i imponujące kompetencje. Najczęściej, w stylu Kontrolera odnajdują się biegli rewidenci czy uznani prawnicy. Nie dziwi więc fakt, że wykonując swoje obowiązki, postępują zgodnie z przepisami prawa i istniejącymi procedurami. Realizują najczęściej oczekiwania wobec rady nadzorczej znajdujące się w przepisach prawa.
Styl Gwaranta – znak jakości firmy
Zazwyczaj jest nim znany i ceniony ekspert, wybrany na członka rady nadzorczej m.in. ze względu na wiedzę teoretyczną, której potwierdzeniem będą liczne tytuły naukowe. Reprezentanci tego stylu nie lubią, gdy inni członkowie rady nadużywają swojej pozycji, która potencjalnie może obciążyć ich reputację. Są znani w obszarze działalności organizacji i rozpoznawalni w środowisku branżowym. Charakterystycznym dla Gwaranta będzie utrzymywanie dystansu wobec spraw formalnych.