Kto składa wniosek o upadłość spółki komandytowej

Tak uznał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 czerwca 2015 r., IV CSK 564/14.

Sąd rejonowy postanowieniem z 31 lipca 2013 r. orzekł wobec uczestników postępowania – M.T. i R.T. – zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres czterech lat (art. 373 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze; p.u.n.). Postępowanie toczyło się na wniosek L.K. – wierzyciela spółki komandytowej – F. sp. z o.o. sp.k., której komplementariuszem jest spółka F. sp. z o.o. M.T. i R.T. sprawują funkcję członków zarządu spółki F. sp. z o.o.

Spółka F. sp. z o.o. sp.k. zaprzestała spłaty wymagalnych zobowiązań, a mimo to M.T. i R.T. nie złożyli wniosku o ogłoszenie jej upadłości. L.K. pozostawał z tą spółką w stosunkach handlowych. Powołując się na przysługiwanie mu względem niej wierzytelności – niepotwierdzonej jednak tytułem egzekucyjnym – złożył 19 lipca 2012 r. wniosek wszczynający postępowanie o orzeczenie wobec M.T. i R.T. zakazów z art. 373 p.u.n.

Spór między L.K. a M.T. i R.T. dotyczył m.in. przysługiwania M.T. i R.T. w świetle art. 373 w zw. z art. 21 ust. 2 p.u.n. i art. 117 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) legitymacji biernej. M.T. i R.T. podnosili, że skoro sp.k. była reprezentowana przez sp. z o.o. – komplementariusza, to obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości z art. 21 ust. 2 p.u.n. nie dotyczył ich, lecz samej spółki F. sp. z o.o. – komplementariusza.

Sąd okręgowy, procedujący na skutek wniesionej przez M.T. i R.T. apelacji, uznał, iż M.T. i R.T. byli legitymowani biernie. Stanął na stanowisku, iż w sprawie, w której komplementariuszem jest sp. z o.o., obowiązek z art. 21 ust. 2 p.u.n. spoczywa w odniesieniu do spółki komandytowej właśnie na członkach zarządu tej sp. z o.o.

Sąd Najwyższy podzielił stanowisko sądu okręgowego.

Komentarz eksperta

Agnieszka Kosińska, radca prawny we wrocławskim biurze Rödl & Partner

Artykuł 373 ust. 1 pkt 1 p.u.n. stanowi, że sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu wobec osoby, która ze swej winy, będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości.

Zgodnie z art. 21 p.u.n. dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości (ust. 1). Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami (ust. 2).

Według art. 117 k.s.h. spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa jej reprezentowania. Z art. 21 ust. 2 p.u.n. w zw. z art. 117 k.s.h. wynika zatem, że obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej obciąża, pod rygorem m.in. sankcji przewidzianej w art. 373 ust. 1 pkt 1 p.u.n., komplementariuszy umocowanych do reprezentowania spółki. Jeżeli jest ich kilku – każdego samodzielnie, choćby do reprezentacji niezbędne było ich współdziałanie.

Jeżeli chodzi o spółki komandytowe, komplementariuszem może być jednak także osoba prawna, z czym mieliśmy do czynienia w omawianej sprawie. W takim przypadku, na podstawie art. 117 k.s.h., reprezentacja spółki komandytowej może należeć również do tej osoby prawnej.