Rynek obligacji jest narzędziem finansowania biznesu. Dlatego z uwagą trzeba odnotować nową ustawę z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (DzU z 2015 r., poz. 238), która obowiązuje od 1 lipca 2015 roku. Nowe przepisy regulują zagadnienie hybrydowych papierów wartościowych (hybrids), które są instrumentami łączącymi w sobie cechy długu oraz kapitału własnego. Cechami papierów hybrydowych upodabniającymi je do akcji są: bardzo odległy okres wykupu obligacji lub jego brak (wtedy mówimy o obligacjach wieczystych), możliwość wstrzymania płatności kuponów (deferral of payment) oraz podporządkowanie względem pozostałych obligacji w zakresie kolejności zaspokajania roszczeń. Wszystkie pozostałe cechy hybryd zbliżają je do długu – chodzi tu w szczególności o występowanie płatności okresowych oraz nadrzędność w kolejności zaspokajania wobec akcji zwykłych lub uprzywilejowanych. Niekiedy za hybrydy uważa się obligacje zamienne na akcje, co nie jest do końca słuszne, bo obligacje zamienne nie mają wszystkich przywołanych wyżej cech upodabniających je do kapitału własnego.
Emitenci będący podmiotami regulowanymi wykorzystują hybrydowe instrumenty dłużne, w tym właśnie obligacje wieczyste, celem wypełnienia obowiązków kapitałowych nałożonych na nich przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 (Capital Requirements Regulation – CRR) oraz dyrektywę 2009/138/EC (zwaną Solvency II).
Emisja obligacji wieczystych pod rządami starej ustawy nie była możliwa. Przepisy nie przewidywały też możliwości wstrzymania płatności odsetek. Umożliwienie emisji obligacji wieczystych było jednym z głównych celów nowelizacji ustawy o obligacjach. Dokonano pionierskiego wprowadzenia instrumentu obligacji wieczystych do polskiego systemu prawnego.
Sprawa odsetek
Najpoważniejsze wątpliwości wzbudza kwestia dopuszczalności wstrzymania przez emitenta płatności odsetek. Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o obligacjach zwłoka lub sięgające trzech dni niezawinione opóźnienie emitenta w wykonaniu zobowiązań wynikających z obligacji skutkuje powstaniem po stronie obligatariusza uprawnienia do żądania natychmiastowego wykupu obligacji w części, w jakiej obligacje przewidują świadczenie pieniężne.
Wstrzymanie przez emitenta wykonania zobowiązania wynikającego z obligacji (a więc, przede wszystkim, wypłaty odsetek) może zatem skutkować jej natychmiastową wymagalnością. Tym samym zastrzeżenie deferral of payments jest niemożliwe. Przepis art. 74 ust. 7 ustawy przewiduje wyłączenie stosowania powyższego mechanizmu jedynie w przypadku banków emitujących obligacje na potrzeby CRR. Celem, jaki przyświecał nowym przepisom, jest umożliwienie emisji obligacji z możliwością całkowitego anulowania odsetek, a także odroczenia takiej płatności (cumulative deferral) jedynie bankom i to wyłącznie na potrzeby wypełnienia obowiązków kapitałowych wynikających z CRR. Oznacza to, że również banki miałyby ograniczoną możliwość emisji hybrydowych instrumentów dłużnych, gdyż warunki emisji obligacji dokonywane na potrzeby inne niż wypełnienie wymogów kapitałowych CRR nie mogłyby zawierać zastrzeżenia odroczenia (cumulative deferral) lub całkowitego anulowania płatności odsetek (non-cumulative deferral).
