Jak przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną

W świetle art. 860 k.c. istotą spółki cywilnej jest zobowiązanie się przez jej wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, a w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa tego podmiotu wymaga formy pisemnej. Jest ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Jej niezachowanie nie wywołuje zatem skutku w postaci nieważności.

Niezbędna jest uchwała

Spółka cywilna może ulec przekształceniu w jawną. W tym celu wspólnicy spółki cywilnej podejmują jednogłośnie stosowną uchwałę >patrz wzór uchwały. Zgłoszenie przekształcenia do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby podmiotu (wskazanego już w umowie spółki jawnej) wymaga podpisu wszystkich jego uczestników, a nadto powinno zawierać następujące elementy >patrz przykład 1:

– firmę, siedzibę i adres,

– przedmiot działalności,

– nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz ich adresy albo adresy do doręczeń,

– nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentacji podmiotu oraz sposób reprezentacji.

Wszelkie zmiany ww. danych wymagają zgłoszenia do KRS w ciągu siedmiu dni od daty ich zaistnienia.

Uwaga!

Zgłoszenie do KRS przekształcenia spółki cywilnej w jawną powinno nastąpić w ciągu siedmiu dni od daty podjęcia przez osoby wchodzące w skład spółki cywilnej uchwały o przekształceniu.

Przykład 1

Panowie: Antoni i Grzegorz wspólnicy X s.c. podjęli decyzję o przekształceniu jej w spółkę jawną. Wniosek o rejestrację X sp.j. podpisał tylko pan Antoni. Został on złożony 15 września 2015 r. Z uwagi na powyższe uchybienie formalne przedmiotowy wniosek 15 października został zwrócony. Zgłoszenie wymagało bowiem podpisu również pana Grzegorza. Brak ten podlega jednak uzupełnieniu poprzez złożenie nowego wniosku o rejestrację X sp.j. opatrzonego podpisem już obu panów. Jego prawidłowe wniesienie w terminie siedmiu dni od daty otrzymania zarządzenia o zwrocie wniosku wywoła skutek od chwili pierwotnego zgłoszenia, tj. od 15 września 2015 r.

Skutki przekształcenia

Z chwilą wpisu do KRS spółka cywilna staje się jawną, a osoby wchodzące w skład spółki cywilnej stają się wspólnikami spółki jawnej. Podmiotowi temu przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące wspólny majątek uczestników dotychczasowej spółki cywilnej >patrz przykład 2.

Przykład 2

Panie Martyna oraz Kornelia – wspólniczki L s.c. – kupiły nieruchomość położoną w Płocku przy ul. Kosmicznej 7 o pow. 100 mkw. Kilka dni po tej transakcji zgłosiły wniosek o rejestrację L sp.j. powstałej z przekształcenia L s.c. Z chwilą wpisu L sp.j. do KRS podmiot ten nabędzie zatem prawo własności przedmiotowej nieruchomości.

Sąd Najwyższy w wyroku z 7 maja 2009 r., IV CSK 14/09 podniósł, że:

„1. Spółka jawna, będąca rezultatem »przeistoczenia się« spółki cywilnej staje się właścicielem ruchomości i nieruchomości dotychczasowej wspólności łącznej wspólników tej spółki, bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych, a tylko zgłaszając do odpowiednich rejestrów, ksiąg wieczystych itp. Wstępując ex lege w stosunki materialnoprawne spółki cywilnej (wspólników spółki cywilnej), wstępuje też w stosunki procesowe, np. jako strona toczącego się już postępowania sądowego ze wszelkimi uprawnieniami strony, zachowaniem terminów, obowiązków dowodowych itp.

2. Jeżeli na dzień wystąpienia wspólnika ze spółki cywilnej działalność spółki wykazuje straty, które wywierają wpływ na wartość majątku wspólnego wspólników spółki i wynika to z jej wyliczeń bilansowych, to należy te straty uwzględnić, dokonując rozliczenia ze wspólnikiem".

Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 17 marca 2006 r., I ACz 288/06 argumentował ponadto, że:

„Długi zaciągnięte przez wspólników spółki cywilnej są nadal ich długami, za które odpowiadają solidarnie także po przekształceniu spółki cywilnej w spółkę jawną".

Co z koncesjami i zezwoleniami

Podmiot przekształcony, czyli spółka jawna, pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które przysługiwały spółce cywilnej, chyba że ustawa lub decyzja o ich udzieleniu stanowi inaczej >patrz przykład 3.

Przykład 3

Przedmiotem działalności K s.c. była dystrybucja paliw. Jej wspólnicy posiadali koncesję na wykonywanie działalności gospodarczej w tym zakresie. 15 września 2015 r. panie Karolina i Paulina, tj. uczestniczki K s.c. – podjęły decyzję o jej przekształceniu w spółkę jawną, a następnie złożyły wniosek o rejestrację K sp.j. Z chwilą wpisu do KRS K sp.j. stanie się więc podmiotem koncesji udzielonej paniom: Karolinie i Paulinie jako wspólniczkom K s.c. na dystrybucję paliw.

„Ustawodawca nie wyłączył możliwości kontynuacji, na podstawie art. 553 § 2 k.s.h., stosunków administracyjnoprawnych wykreowanych na podstawie tej ustawy. Na tle regulacji przyjętej w powołanym przepisie nie powinno budzić wątpliwości, że podmiotem zezwolenia na prowadzenie apteki, udzielonego wspólnikom spółki cywilnej, po jej przekształceniu pozostanie spółka jawna" (z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 kwietnia 2009 r., II GSK 71/09).

Dostosowanie umowy

Przed dokonaniem zgłoszenia wspólnicy zobligowani są dostosować umowę podmiotu do przepisów o kontrakcie spółki jawnej. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 12 marca 2003 r., III CZP 96/02, konstatując, że „Do wniosku o rejestrację spółki jawnej w trybie art. 26 § 4 k.s.h. należy dołączyć umowę spółki cywilnej ze zmianami, dostosowującymi jej treść do wymagań przewidzianych dla spółki jawnej". Spełnione muszą być więc kryteria określone w art. 23 oraz 25 k.s.h. Mianowicie: konieczne jest zachowanie formy pisemnej umowy spółki. Uchybienie tej formie wywołuje bowiem efekt w postaci jej nieważności.

Minimalne zaś elementy kontraktu spółki jawnej to: firma i siedziba spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności, a także czas trwania, jeżeli jest oznaczony >patrz przykład 4.

Uwaga! Tekst umowy spółki jawnej może stanowić załącznik do uchwały o przekształceniu spółki cywilnej w jawną. Alternatywnym sposobem jest dołączenie do ww. uchwały dwóch kolejnych powziętych na zasadzie art. 26 § 6 k.s.h. w zw. z § 4, tj.: ws. zmiany umowy s.c. oraz ustalenia tekstu jednolitego umowy spółki jawnej.

Przykład 4

Do wniosku o rejestrację Y sp.j. (powstałej z przekształcenia Leokadia N. i Klaudia K. Y s.c.) załączono umowę dostosowaną według pań Leokadii i Klaudii do wymogów formalnych statuowanych treścią art. 25 k.s.h. W treści kontraktu wbrew obowiązkowi określonemu w cytowanym przepisie nie wskazano jednak wartości wkładów żadnego ze wspólników. Z uwagi na to wniosek o rejestrację Y sp.j. nie zostanie uwzględniony.

Uwaga! Skutek w postaci przekształcenia następuje z chwilą wpisu do KRS. Ma on charakter konstytutywny.

Istotne jest, że umowa spółki jawnej, powstałej z przekształcenia ze spółki cywilnej, nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy.

Autorka jest adwokatem

Podstawa prawna: