Od 1 lipca tego roku zmieniły się zasady prowadzenia postępowań karnych. Powinni pamiętać o tym szczególnie przedsiębiorcy, którzy padli ofiarą zabronionych zachowań swoich pracowników czy kontrahentów. A takich osób wcale nie jest mało. Policyjne statystyki pokazują, że w latach 2003–2014 liczba stwierdzonych przestępstw gospodarczych pozostawała na zbliżonym poziomie i w skali roku oscylowała wokół 150 tys. Rekordowy był jednak rok ubiegły, w którym stwierdzono aż 163 080 przestępstw gospodarczych >patrz ramka. W każdej takiej sprawie przynajmniej jedna osoba czy firma jest pokrzywdzona. Do tego dochodzi wiele innych przestępstw, które nie mieszczą się w tych statystykach, jak choćby zwykłe oszustwa czy przestępstwa nakierowane na bezprawne pozyskanie czy przetworzenie firmowych danych.
Przedsiębiorcy, którzy zostali pokrzywdzeni przestępstwem, czy też osoby reprezentujące interesy pokrzywdzonych spółek powinni zapoznać się z nowymi uprawnieniami, ale i obowiązkami, jakie na nich ciążą. Bez ich znajomości wygranie jakiejkolwiek sądowej batalii może być utrudnione. Tym bardziej że od początku lipca postępowania przed sądem mają być bardziej kontradyktoryjne, co wymaga większej aktywności stron procesu.
Można korzystać z usług pełnomocnika
Przede wszystkim pokrzywdzony ma prawo do korzystania z pomocy wybranego przez siebie pełnomocnika, którym może być adwokat lub radca prawny. Jeżeli pokrzywdzonym będzie firma, to na swojego pełnomocnika może wyznaczyć zatrudnionego na etacie radcę prawnego czy też radcę prawnego lub adwokata, z którym na stałe współpracuje. Ważne jednak, by liczba takich pełnomocników nie przekroczyła trzech.
Jeżeli na etapie postępowania przygotowawczego pokrzywdzony wykaże, że nie stać go na pełnomocnika z wyboru, to sąd może wyznaczyć mu pełnomocnika z urzędu. Od 1 lipca tego roku pokrzywdzeni mają też większe szanse na uzyskanie pełnomocnika z urzędu już na etapie postępowania sądowego. Nie muszą już bowiem wykazywać, że nie stać ich na opłacenie wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru. Zgodnie z nowymi przepisami w postępowaniu sądowym pełnomocnik z urzędu wyznaczany jest na żądanie pokrzywdzonego i bez względu na jego sytuację majątkową.
Szerszy dostęp do profesjonalnej pomocy prawnej z urzędu nie oznacza, że strona pokrzywdzona w ogóle nie poniesie jego kosztów. W zależności od wyniku procesu, a więc w przypadku uniewinnienia oskarżonego, pokrzywdzony może zostać obciążony kosztami wyznaczenia takiego pełnomocnika. Jeżeli jednak oskarżony zostanie skazany, to może zostać zobowiązany do pokrycia wynagrodzenia pełnomocnika. Nawet wówczas, gdy został on ustanowiony z wyboru.