Wierzytelności: aport przedsiębiorstwa a postępowanie egzekucyjne

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, ale zamierzam w najbliższej przyszłości przeprowadzić restrukturyzację i dokonać aportu przedsiębiorstwa do spółki komandytowej. Czy czynność ta nie utrudni mi jednak dochodzenia roszczeń wobec moich dłużników? – pyta czytelnik.

Publikacja: 21.10.2016 02:00

Wierzytelności: aport przedsiębiorstwa a postępowanie egzekucyjne

Foto: 123RF

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, przeniesienie przedsiębiorstwa w ramach jakiejkolwiek czynności prawnej obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z jej treści lub z przepisów szczególnych. Oznacza to, że w przypadku wniesienia przedsiębiorstwa tytułem wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki osobowej, przeniesione zostaną na nią również, stosownie do brzmienia art. 551 Kodeksu cywilnego, wierzytelności. Co do zasady, zbycie wierzytelności jest możliwe bez zgody dłużnika, chyba że umowa cywilnoprawna stanowi inaczej. Jeśli zatem postanowienia umowne nie ograniczają możliwości zbycia wierzytelności, prawo do jej dochodzenia w postępowaniu cywilnym przysługiwać będzie nabywcy.

Wskazać należy, że aport przedsiębiorstwa implikuje konieczność podjęcia dodatkowych kroków, jeżeli wierzytelność będzie dochodzona w postępowaniu egzekucyjnym. Zasadą jest, że aby takie postępowanie zostało skutecznie wszczęte, tytuł egzekucyjny (np. wyrok sądowy) powinien zostać opatrzony klauzulą wykonalności przez sąd w wyniku odrębnego postępowania. Dopiero tak powstały tytuł wykonawczy stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji.

W przypadku nabycia przedsiębiorstwa, przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dopuszczają nadanie na rzecz nabywcy klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu:

- który został wydany przed aportem;

- gdy aport nastąpił w toku sprawy, lecz tytuł egzekucyjny został wydany na zbywcę (w przypadku braku zgody drugiej strony postępowania sądowego, w tym wypadku dłużnika, na wejście nabywcy w miejsce zbywcy).

W obu wypadkach wymagane będzie jednak wykazanie przez nabywcę przejęcia uprawnienia zbywcy poprzez okazanie dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym, np. aktu notarialnego zmiany umowy spółki. Dopuszczalne byłoby również posłużenie się sporządzanym przez notariusza wyciągiem z aktu notarialnego, aby pozostałe informacje w nim zawarte, nieistotne dla sprawy, pozostały nieujawnione. Jeżeli zatem wolą stron jest, aby wierzytelność dochodzona była przez nabywcę, należy zadbać o niebudzące wątpliwości jej opisanie w dokumencie przenoszącym przedsiębiorstwo do spółki komandytowej.

Na podstawie obowiązującego od 8 września 2016 roku art. 8041 Kodeksu postępowania cywilnego, wystąpienie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy nie jest jednak konieczne, jeżeli aport przedsiębiorstwa nastąpił po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. W takiej sytuacji wymagane będzie jednak złożenie przez nabywcę wniosku o wstąpienie do toczącego się postępowania na miejsce i za zgodą zbywcy. Ponadto, również w tym wypadku przejście uprawnienia musi zostać wykazane w ten sam sposób, jak w przypadku postępowania o nadanie klauzuli wykonalności. Zastrzec jednak należy, że zasada ta znajduje zastosowanie wyłącznie do postępowań wszczętych po tej dacie. Jeżeli postępowanie zostało wszczęte wcześniej, nabywca przedsiębiorstwa zobowiązany będzie do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz.

Możliwe jest również wyłączenie niektórych wierzytelności z aportu przedsiębiorstwa. Wówczas wierzytelności te nie zostaną przeniesione na spółkę, a cały ciężar ich dochodzenia spoczywał będzie na osobie wnoszącej aport w postaci przedsiębiorstwa.

—Anna Justyńska

prawnik i doradca podatkowy w Departamencie restrukturyzacji i sukcesji biznesu Kancelarii Prawno-Podatkowej Mariański Group

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, przeniesienie przedsiębiorstwa w ramach jakiejkolwiek czynności prawnej obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z jej treści lub z przepisów szczególnych. Oznacza to, że w przypadku wniesienia przedsiębiorstwa tytułem wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki osobowej, przeniesione zostaną na nią również, stosownie do brzmienia art. 551 Kodeksu cywilnego, wierzytelności. Co do zasady, zbycie wierzytelności jest możliwe bez zgody dłużnika, chyba że umowa cywilnoprawna stanowi inaczej. Jeśli zatem postanowienia umowne nie ograniczają możliwości zbycia wierzytelności, prawo do jej dochodzenia w postępowaniu cywilnym przysługiwać będzie nabywcy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego