Wszczęcie egzekucji nie zawsze przerywa bieg przedawnienia

Umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela, banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, pozbawia złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Publikacja: 16.10.2015 04:00

Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14.

29 kwietnia 2010 r. bank złożył do sądu rejonowego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko dłużnikowi w związku z udzielonym mu kredytem, którego termin spłaty upłynął 1 września 2009 r. Wniosek został uwzględniony i bank 5 sierpnia 2010 r. wystąpił do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Komornik wszczął postępowanie egzekucyjne z tytułu pobieranych przez dłużnika świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

8 marca 2012 r. bank zawarł umowę przelewu egzekwowanej wierzytelności na rzecz cesjonariusza. Następnie na wniosek banku komornik umorzył toczące się postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego.

Cesjonariusz 20 czerwca 2013 r. złożył przeciwko dłużnikowi pozew o zasądzenie nabytej od banku wierzytelności. Sąd rejonowy powództwo oddalił, uznając roszczenie za przedawnione. W uzasadnieniu stwierdził, że roszczenie z tytułu udzielonego kredytu podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia, ponieważ jest czynnością dokonaną w ramach prowadzonej przez bank działalności gospodarczej. Bieg terminu przedawnienia dwukrotnie uległ przerwaniu: najpierw na skutek nadania przez sąd 21 maja 2010 r. klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie przez złożenie 5 sierpnia 2010 r. wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Sąd uznał jednak, że umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek banku doprowadziło do pozbawienia drugiej z tych czynności skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia. Zgodnie z powyższym termin przedawnienia został przerwany jedynie poprzez nadanie klauzuli wykonalności 21 maja 2010 r. i tym samym pozew wniesiony w dniu 20 czerwca 2013 r. był spóźniony.

Rozpoznając apelację cesjonariusza, sąd okręgowy powziął wątpliwości prawne dotyczące wpływu cofnięcia wniosku egzekucyjnego na przerwanie biegu przedawnienia i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego. Sąd ten powziął uchwałę, w której przesądził, że umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela (banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności) niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji.

Komentarz eksperta

Karolina Sieraczek, radca prawny we wrocławskim biurze Rödl & Partner

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Przerwanie przedawnienia powoduje, że jego termin przestaje biec z chwilą zaistnienia okoliczności powodującej przerwę oraz nie biegnie przez cały czas jej trwania. Natomiast po ustaniu tej okoliczności termin przedawnienia zaczyna biec od nowa.

W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażany jest pogląd, że złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tym tytułem (np. uchwała SN z 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03; wyroki SN z 17 grudnia 2014 r., II CK 276/04; z 22 stycznia 2008 r., V CSK 386/07; z 4 października 2012 r., I CSK 90/12; z 23 listopada 2011 r., IV CSK 156/11; z 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11).

Głównym argumentem za przyjęciem stanowiska, że złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia jest fakt, że nadanie takiej klauzuli tytułowi egzekucyjnemu jest czynnością konieczną w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Wszczęte w ten sposób postępowanie klauzulowe ulega zakończeniu z chwilą uwzględnienia wniosku klauzulowego przez sąd i od tej chwili termin przedawnienia zaczyna biec od nowa. Z tego wynika, że w komentowanej sprawie już w momencie złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (29 kwietnia 2010 r.) nastąpiła przerwa w biegu terminu przedawnienia trwająca do momentu uwzględnienia wniosku przez sąd (21 maja 2010 r.).

Natomiast zgodnie z art. 825 pkt 1 k.p.c. organ egzekucyjny umarza postępowanie na wniosek wierzyciela. Zgłoszone w ten sposób żądanie wierzyciela jest dla organów egzekucyjnych bezwzględnie wiążące. W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy uznał, że umorzenie postępowania egzekucyjnego niweczy skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia spowodowanego jego wszczęciem. Twierdzenie to umotywował faktem, że w postępowaniu egzekucyjnym odpowiednie zastosowanie znajduje art. 203 § 2 k.p.c., zgodnie z którym pozew (w komentowanej sprawie wniosek) po cofnięciu nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa (w tym k.c.) wiąże z jego wniesieniem. Z tego wynika, że przerwa spowodowana złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w dniu 5 sierpnia 2010 r. traktowana jest tak, jakby nie miała miejsca. W efekcie 3-letni termin przedawnienia upłynął w dniu 21 maja 2013 r., a więc przed datą wniesienia pozwu przez cesjonariusza.

Należy przy tym zauważyć, że dokonanie przez bank cesji wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym na rzecz podmiotu niemającego prawa do wystawiania takich tytułów skutkowało niedopuszczalnością nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności na rzecz cesjonariusza (uchwały SN z 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04 oraz z 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05). Powód nie mógł zatem kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, gdyż musiałby uzyskać nowy tytuł wykonawczy wydany w odrębnym procesie sądowym.

Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14.

29 kwietnia 2010 r. bank złożył do sądu rejonowego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko dłużnikowi w związku z udzielonym mu kredytem, którego termin spłaty upłynął 1 września 2009 r. Wniosek został uwzględniony i bank 5 sierpnia 2010 r. wystąpił do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Komornik wszczął postępowanie egzekucyjne z tytułu pobieranych przez dłużnika świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe