Nowe ustawy gruntownie zmieniające status i uprawnienia komorników sądowych oraz zasady funkcjonowania kancelarii komorniczych będą miały także istotny wpływ na funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw. Postępująca w polskim prawodawstwie ochrona dłużnika, może realnie przełożyć się na trudności z odzyskiwaniem należności przez firmy. Dla wierzycieli kluczowe znaczenie będzie miało przede wszystkim ograniczenie prawa wyboru komornika oraz nowe zasady ustalania opłat i wydatków egzekucyjnych.
Nowe przepisy
Wprowadzenie nowych regulacji zawartych w ustawie z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (DzU z 25 kwietnia 2018 r., poz. 771), miało dwa główne cele. Z jednej strony była to chęć ujednolicenia wielokrotnie nowelizowanej ustawy z 1997 roku. Z drugiej, jak wskazano w uzasadnieniu ustawy, pojawiła się potrzeba wprowadzenia rozwiązań przywracających zaufanie do zawodu komornika jako funkcjonariusza publicznego, co wprowadzono w życie zwiększając nadzór nad komornikami i funkcjonowaniem ich kancelarii.
Przepisy, z których większość wejdzie w życie 1 stycznia 2019 r., nakładają na komornika szereg nowych obowiązków oraz zwiększają nadzór ze strony właściwych sądów, ich prezesów oraz ministra sprawiedliwości. Ograniczeniu, choć nie tak daleko idącemu jak w pierwotnym projekcie, ulegną uprawnienia aplikantów i asesorów komorniczych. Sam komornik będzie natomiast zobowiązany do osobistego prowadzenia istotniejszych czynności egzekucyjnych. Z kolei ustawa o kosztach komorniczych ma prowadzić do zmniejszenia opłat obciążających dłużnika, kosztem zredukowania wynagrodzenia komorników i nałożenia dodatkowych opłat na wierzycieli.
Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie w wybranych sądach rejonowych specjalnych wydziałów egzekucyjnych. Powinno to długofalowo przyczynić się do usprawnienia pracy wydziałów cywilnych, z których zdjęta zostanie konieczność orzekania w licznych i wymagających specjalistycznej wiedzy postępowaniach. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie jednak dopiero w 2020 roku. Z punktu widzenia praktycznego, dla wierzycieli kluczowe znaczenie będą miały jednak dwie zmiany.
Ograniczony wybór
Z punktu widzenia przedsiębiorcy, który nie dostał zapłaty za produkt lub usługę, istotne znaczenie będzie miało ograniczenie prawa wyboru komornika. Pierwsze modyfikacje w tym zakresie wprowadza art. 10 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych. Zgodnie z nim wierzyciel będzie miał prawo wyboru komornika wyłącznie z obszaru właściwości sądu apelacyjnego, na którym znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego dla danej sprawy zgodnie z k.p.c. Oznacza to, że sprawę egzekucyjną w postępowaniach o zapłatę, wierzyciel będzie mógł skierować co do zasady wyłącznie do komornika z obszaru apelacji, w której miejsce zamieszkania lub siedzibę ma dłużnik.