Co ważne, spółki mogą być wykreślane, gdy mają długi, jeśli z ich udziałem toczy się postępowanie sądowe, ale sąd nie wykreśli ich, jeżeli dysponują jakimś majątkiem, dlatego konieczny jest jego uprzedni podział.
Według starych przepisów
Co jednak, gdy pomimo przeprowadzenia likwidacji, np. przez zaniedbanie, po spółce pozostanie majątek, który nie został rozdzielony zgodnie z uchwałą wspólników? Problem ten nie jest wcale błahy. Skoro spółka będąca właścicielem majątku przestała istnieć, brak jest osoby czy też podmiotu, który mógłby rozdysponować majątkiem i przekazać go komuś. Likwidator spółki przestał nim być w momencie jej wykreślenia, podobnie wspólnicy – majątek pozostaje więc niczyj. Sądy i doktryna od dawna szukali rozwiązania, które pozwoliłoby na rozdysponowanie majątku, przy jednoczesnej ochronie byłych wspólników spółki lub jej wierzycieli, jeżeli istnieli.
Jedna z koncepcji, zaprezentowana w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 26 maja 1936 r., II C 331/36, odwoływała się do idei następstwa prawnego i zakładała, że majątek ujawniony dopiero po zakończeniu postępowania likwidacyjnego i po wykreśleniu spółki z rejestru, a nieobjęty likwidacją, należy do wspólników. Pomimo że orzeczenie wydane zostało jeszcze w okresie międzywojennym, cytowane było wielokrotnie również w przypadku interpretacji obecnie obowiązujących przepisów. Druga kon- cepcja, obecna w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zakłada konieczność przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego poprzez uzupełniające powołanie likwidatora albo kontynuowanie poprzedniego postępowania (po usunięciu wpisu o wykreśleniu spółki z rejestru) lub wznowienie postępowania. Inny pomysł przewidywał analogiczne zastosowanie przepisów o kuratorze spadku.
Zgodnie z nowelizacją ustawy
Wszystkie wskazane rozwiązania wydają się być nieaktualne, zważywszy na nowelizację ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, która weszła w życie 1 stycznia 2015 r. W przypadku spółek, które zostały wykreślone z rejestru po tej dacie, zastosowanie znajduje art. 25e ustawy o KRS, zgodnie z którym Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie pozostałe po tych podmiotach (bez względu na przyczynę wykreślenia), jeśli wcześniej nie rozporządził nim właściwy organ. Jeżeli po podmiocie, oprócz wskazanego mienia, pozostały również zobowiązania, Skarb Państwa ponosi za nie odpowiedzialność, ale tylko w zakresie tego, co nabył. Również m.in. wspólnicy spółki lub inne osoby uprawnione do majątku, mogą dochodzić swoich praw względem Skarbu Państwa.
Dochodzenie swoich praw względem Skarbu Państwa, zarówno w przypadku wierzyciela jak i wspólnika, ograniczone jest dość rygorystycznym terminem, który wynosi jedynie rok. Co więcej, biegu tego rodzaju terminu nie można przerwać, jak ma to miejsce, np. w przypadku przedawnienia. Już na etapie uchwalania nowelizacji, przedstawiciele Sądu Najwyższego i Biura Legislacyjnego Senatu zgłaszali wątpliwości co do zgodności tej regulacji z Konstytucją. ?
