Utworzenie nowej spółki: kiedy potrzebna jest zgoda prezesa urzędu

Kiedy wspólne utworzenie nowej spółki przez przedsiębiorców podlega obowiązkowi uzyskania zgody na koncentrację od prezesa UOKiK? Kiedy dochodzi do utworzenia wspólnego przedsiębiorcy (joint venture)? Jakie kary grożą przedsiębiorcom za niedopełnienie obowiązku uzyskania zgody prezesa UOKiK – pyta pan Jan.

Publikacja: 06.09.2019 06:40

Utworzenie nowej spółki: kiedy potrzebna jest zgoda prezesa urzędu

Foto: 123RF

Utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy (joint venture) może wymagać uprzedniego otrzymania zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na koncentrację, o ile transakcja ta wywiera lub może wywrzeć skutki na terytorium Polski. Zamiar koncentracji podlega obowiązkowi zgłoszenia, jeżeli transakcja spełnia jedną z ustawowych przesłanek z art. 13 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: „ustawa"). Przepis ten nakłada bowiem na przedsiębiorców obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji do prezesa UOKiK, o ile:

- łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 miliarda euro,

lub

- łączny obrót na terytorium Polski przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 milionów euro.

Czytaj także: Zgoda prezesa na zbycie udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Zatem w sytuacji, gdy obroty uczestników koncentracji osiągnięte w roku poprzedzającym transakcję przekraczają ustawowe kryteria obrotów, tj. 1 miliard euro na świecie lub 50 milionów euro w Polsce (i o ile transakcja nie podlega wyłączeniu spod obowiązku zgłoszenia), wówczas utworzenie wspólnego przedsiębiorcy wymaga zgody prezesa UOKiK. Jak pokazuje dotychczasowy dorobek decyzyjny prezesa UOKiK, utworzenie wspólnego przedsiębiorcy (joint venture) jest jedną z najczęściej pojawiających się form koncentracji przedsiębiorców, obok przejęcia kontroli.

Kiedy wyłączenie obowiązku zgłoszenia

Wyjaśnić należy, iż w określonych przypadkach transakcja polegająca na utworzeniu joint venture może podlegać wyłączeniu spod obowiązku notyfikacyjnego, o czym stanowi art. 14 pkt 1a ustawy. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli obrót żadnego z przedsiębiorców, biorących udział w koncentracji, nie przekroczył na terytorium Polski w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10 milionów euro, wówczas zamiar koncentracji nie wymaga uzyskania zgody prezesa UOKiK. Jest to tzw. Wyłączenie de minimis.

Wspólny przedsiębiorca

Z punktu widzenia ochrony interesów przedsiębiorców planujących połączenie swoich potencjałów biznesowych w ramach struktury joint venture, decydujące znaczenie ma odpowiedź na pytanie, kiedy mamy do czynienia z utworzeniem wspólnego przedsiębiorcy, a kiedy planowana inwestycja stanowić będzie przejęcie kontroli lub innego rodzaju transakcję, do której zastosowanie znajdują inne przepisy. Na gruncie przepisów ustawy do utworzenia wspólnego przedsiębiorcy (joint venture) dochodzi poprzez:

1) utworzenie spółki prawa handlowego z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej, jawnej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, lub

2) utworzenie spółdzielni.

Kluczowe jest również wskazanie, iż według oficjalnego stanowiska UOKiK'u (zaprezentowanego w dokumencie opublikowanym na stronie UOKiK pod nazwą: „Wyjaśnienia w sprawie kryteriów i procedury zgłaszania zamiaru koncentracji prezesowi UOKiK, 2015 r.) w praktyce decyzyjnej prezesa UOKiK, „za joint venture uznaje się także:

3) przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną;

4) utworzenie nowej spółki przez jednego przedsiębiorcę, a następnie nabycie lub objęcie w niej udziałów/akcji przez innych przedsiębiorców (uczestników koncentracji);

5) utworzenie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców nowej spółki;

6) zmianę lub rozszerzenie działalności przez już istniejącego wspólnego przedsiębiorcę".

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, iż obowiązek zgłoszenia dotyczący utworzenia wspólnego przedsiębiorcy istnieje również w przypadku zmiany lub rozszerzenia działalności przez już istniejącego wspólnego przedsiębiorcę.

Oznacza to, że do utworzenia wspólnego przedsiębiorcy dojdzie w wypadku, gdy spółka już istniejąca w ramach grupy kapitałowej jednego z założycieli nie prowadziła dotychczas działalności lub też gdy, po dokonaniu koncentracji spółka ta zamierza istotnie zmienić lub rozszerzyć przedmiot działalności. W takiej sytuacji obowiązek uzyskania zgody na koncentrację będzie ciążył na wszystkich przedsiębiorcach uczestniczących w transakcji. Jeżeli powyższe okoliczności nie występują, wówczas planowana transakcja nie będzie stanowić utworzenia joint venture. Będzie to natomiast koncentracja, o której mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 ustawy (tj. zmiana kontroli z wyłącznej na wspólną), a ta rządzi się odrębnymi prawami.

Jakie kary

W myśl art. 106 ust. 1 pkt 3 ustawy, prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dokonał koncentracji bez uzyskania zgody prezesa Urzędu. Mając na uwadze powyższe, warto wskazać, iż zgodnie ze stanowiskiem doktryny, polski organ ochrony konkurencji zdaje się bazować na wykładni celowościowej, zgodnie z którą fundamentalnym kryterium wyboru właściwej kwalifikacji prawnej koncentracji jest rzeczywisty cel uczestniczących w koncentracji podmiotów, tj. zweryfikowanie, czy zamierzają oni zaangażować się w nowe wspólne przedsięwzięcie, wnoszące wartość dodaną do dotychczas prowadzonego przedmiotu działalności (wówczas mamy do czynienia z joint venture). Granice między przejęciem (wspólnej) kontroli nad przedsiębiorcą przez dwóch lub więcej przedsiębiorców a utworzeniem wspólnego przedsiębiorcy są czasami trudne do jednoznacznego wyznaczenia.

Aleksandra Wajnert Kancelaria Prawna Schampera Dubis Zając i Wspólnicy sp.k.

Utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy (joint venture) może wymagać uprzedniego otrzymania zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na koncentrację, o ile transakcja ta wywiera lub może wywrzeć skutki na terytorium Polski. Zamiar koncentracji podlega obowiązkowi zgłoszenia, jeżeli transakcja spełnia jedną z ustawowych przesłanek z art. 13 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: „ustawa"). Przepis ten nakłada bowiem na przedsiębiorców obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji do prezesa UOKiK, o ile:

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami