Nowe rozporządzenie chroniące biznesowych użytkowników platform i wyszukiwarek internetowych

W drugiej połowie lipcu 2019 roku weszło w życie rozporządzenie dotyczące promowania uczciwości i przejrzystości w stosunku do przedsiębiorców będących użytkownikami usług świadczonych przez pośredników internetowych.

Aktualizacja: 30.08.2019 19:41 Publikacja: 30.08.2019 11:51

Nowe rozporządzenie chroniące biznesowych użytkowników platform i wyszukiwarek internetowych

Foto: Fotorzepa

Nowa regulacja skierowana jest w szczególności do takich podmiotów, jak platformy i wyszukiwarki internetowe i ma na celu ochronę mikro, małych i średnich przedsiębiorstw używających wspomnianych narzędzi do oferowania konsumentom swoich produktów lub usług. Komisja zakłada, że nowe przepisy pomogą stworzyć mniejszym przedsiębiorcom uczciwe, przejrzyste i przewidywalne otoczenie biznesowe. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do stosowania nowych przepisów od 12 lipca 2020 roku.

Czy nowe regulacje są potrzebne?

W chwili obecnej ponad milion przedsiębiorców na terenie Unii Europejskiej prowadzi swoją działalność za pośrednictwem internetu. Nawet 60 proc. zakupów konsumenckich on-line jest dokonywanych przez platformy i wyszukiwarki będące internetowymi podmiotami pośredniczącymi (np. Allegro, Google). Pośrednicy internetowi odgrywają bardzo istotną rolę przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorców, zwłaszcza tych mniejszych i słabszych ekonomicznie, a sukces takich firm zależy w znacznym stopniu od możliwości wykorzystania i sposobu działania platform internetowych.

Jak dotąd brak jest na terenie Unii Europejskiej jednolitych przepisów regulujących sposób działania platform internetowych wobec użytkowników biznesowych. W ocenie Komisji Europejskiej niekorzystnie odbija się to na pozycji mniejszych przedsiębiorców względem dużych pośredników. Wyniki przeprowadzonych przez KE konsultacji społecznych pokazują, że z punktu widzenia biznesowych użytkowników platform internetowych, potrzebne jest wprowadzenie przepisów narzucających platformom bardziej przejrzyste i sprawiedliwe zasady działania.

Jakie obowiązki w stosunku do platform internetowych wprowadza Rozporządzenie?

Najbardziej znacząca zmiana to nałożenie na pośredników internetowych, a zatem także na wyszukiwarki, obowiązku zamieszczania w regulaminach korzystania z ich usług jasnego i zrozumiałego opisu kryteriów wyświetlania wyników wyszukiwania w określonej kolejności (plasowania). Dostawcy wyszukiwarek zobowiązani będą określić w regulaminie prostym i przystępnym językiem główne parametry, które pojedynczo lub łącznie są najistotniejsze dla kolejności wyświetlania wyników. Możliwe będzie uzyskanie lepszego pozycjonowania w zamian za wynagrodzenie, ale w takim przypadku operator zobowiązany będzie zamieścić w regulaminie opis tych możliwości oraz określić wpływ takiego wynagrodzenia na plasowanie.

Oprócz wymogu sporządzenia regulaminów pośredników internetowych w sposób jasny i zrozumiały, muszą być one łatwo dostępne, w tym również przed zawarciem przez przedsiębiorcę umowy z platformą. Zgodnie z Rozporządzeniem, każda zmiana regulaminu powinna zostać zakomunikowana użytkownikom na trwałym nośniku informacji. Zasadniczo jakakolwiek zmiana regulaminu będzie mogła wejść w życie przed upływem okresu powiadomienia, nie krótszego niż 15 dni od przekazania informacji użytkownikowi.

Rozporządzenie wprowadza także wymóg zamieszczenia w regulaminie obiektywnych podstaw zawieszenia, zaprzestania lub nałożeniu jakichkolwiek innych rodzajów ograniczeń świadczenia usług przez platformę. Zawieszenie lub zaprzestanie świadczenia usług wymagać będzie natomiast uzasadnienia i powołania się na powyższe okoliczności. Nowe przepisy mają przeciwdziałać częstym i dowolnym zmianom reguł działania przez pośredników, które przyczyniają się w istotnym stopniu do osłabienia pozycji użytkowników względem platform.

Zgodnie z Rozporządzeniem, w regulaminach platform internetowych będą musiały znaleźć się informacje o preferencjach stosowanych w odniesieniu do traktowania niektórych, w szczególności własnych produktów lub usług (np. polepszenie pozycji w wynikach wyszukiwania) wraz ze wskazaniem głównych powodów ekonomicznych, handlowych lub prawnych takiego zróżnicowanego traktowania. Operator platformy internetowej będzie mógł zatem plasować swoje własne produkty na korzystniejszych zasadach niż inni użytkownicy, niemniej będzie zobowiązany do poinformowania ich o tym w czytelny sposób. Zwrócić należy jednak uwagę, że już na bazie obecnie obowiązujących przepisów prawa konkurencji, możliwe jest sformułowanie wobec dominujących na rynku platform dalej idących wymagań, prowadzących do zapobieżenia dyskryminacji produktów oferowanych przez podmioty trzecie.

Dodatkowo, w przypadku nakładania na użytkowników ograniczeń w zakresie równoczesnego oferowania produktów w innych kanałach, regulaminy będą musiały także zawierać uzasadnienie dla takich ograniczeń. To ostatnie dotyczy np. klauzul najwyższego uprzywilejowania, zakazujących oferowania produktów w innych kanałach w bardziej korzystnych cenach.

Rozporządzenie wprowadza także wymóg wprowadzenia przez platformy skutecznych, szybkich i nieodpłatnych wewnętrznych procedur rozstrzygania sporów z użytkownikami biznesowymi. Operatorzy platform będą zobowiązani również do wskazania co najmniej dwóch mediatorów, co ma się przyczynić do rozstrzygania większej liczby sporów z użytkownikami na drodze pozasądowej. W wypadku braku osiągnięcia porozumienia, dla stron będzie dostępna także droga sądowa.

Ocena proponowanej regulacji

Proponowane przepisy, o ile platformy internetowe i wyszukiwarki rzeczywiście dostosują się do ich wymogów, mogą polepszyć sytuację mniejszych przedsiębiorców, a także pozytywnie wpłynąć na uczciwość konkurencji w internecie. W szczególności istotne wydaje się wprowadzenie obowiązku informowania o kryteriach wyświetleń – nie obejmuje ono wymogu ujawnienia wszystkich stosowanych algorytmów, ale być może pozwoli na poznanie podstawowych założeń ich działania. Dzięki temu mniejsi przedsiębiorcy mieliby szansę stać się bardziej skuteczni i „widoczni" w internecie. Z drugiej jednak strony, Rozporządzenie koncentrując się niemal wyłącznie na obowiązkach informacyjnych, nie nakłada na operatorów platform szczególnych wymogów w zakresie samego przemodelowania sposobu ich działania, w szczególności przyjętych metod plasowania produktów w takich wyszukiwarkach. Rozwiązanie to ocenić należy jako słuszne – Rozporządzenie ma być stosowane także do platform internetowych nieposiadających pozycji dominującej. Zbyt daleko idące byłoby w naszej ocenie jakiekolwiek narzucanie sposobu działania takim podmiotom. Z drugiej strony, w przypadku relacji z platformami dominującymi, będącymi zwykle nieodzownymi partnerami biznesowymi, które dyskryminują lub nieuczciwie traktują przedsiębiorców-użytkowników, można powołać się na obowiązujące już obecnie przepisy prawne, w szczególności zakazujące nadużywania pozycji dominującej.

Autorzy:

Krzysztof Zięba - Radca prawny, Partner, Szef Praktyki Prawa Handlu i Dystrybucji w Kochański & Partners

Agnieszka Choromańska-Malicka - Adwokat, Counsel, Praktyka Prawa Handlu i Dystrybucji w Kochański & Partners

Nowa regulacja skierowana jest w szczególności do takich podmiotów, jak platformy i wyszukiwarki internetowe i ma na celu ochronę mikro, małych i średnich przedsiębiorstw używających wspomnianych narzędzi do oferowania konsumentom swoich produktów lub usług. Komisja zakłada, że nowe przepisy pomogą stworzyć mniejszym przedsiębiorcom uczciwe, przejrzyste i przewidywalne otoczenie biznesowe. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do stosowania nowych przepisów od 12 lipca 2020 roku.

Czy nowe regulacje są potrzebne?

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów