Prokura - co ułatwia przedsiębiorcom

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę, który podlega obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Publikacja: 23.08.2019 02:00

Prokura - co ułatwia przedsiębiorcom

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek jd Jerzy Dudek

Pełnomocnictwo to obejmuje umocowanie do wykonywania czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura więc to specyficzny rodzaj pełnomocnictwa. Często ułatwia przedsiębiorcy ona prowadzenie działalności gospodarczej. Warto więc wiedzieć, czym dokładnie jest oraz jakie są zasady jej udzielania.

Czytaj także:

Prokura: kto ma szansę zostać prokurentem

Jak ustanowić prokurę w spółce

Jak ewidencjonować wynagrodzenie prokurenta

W związku z tym, że prokura obejmuje czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to nie ma sporu, co do tego, że spółki kapitałowe, w szczególności spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie prowadząca działalności gospodarczej nie może ustanowić prokurenta.

Kto może ustanowić

Zgodnie z tą definicją nie może być wątpliwości, że prokurę może ustanowić osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą oraz przedsiębiorcy podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, tj.: spółki osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne), spółki kapitałowe (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne, europejskie); spółdzielnie; spółdzielnie europejskie; przedsiębiorstwa państwowe; instytuty badawcze; towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.

Prokury nie może ustanowić spółka cywilna, która nie jest podmiotem prawnym. Spółka cywilna jako taka nie jest przedsiębiorcą, nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców ani CEIDG. Prokurę mogliby jednak ustanowić wspólnicy spółki, którzy podlegają wpisowi do CEIDG lub rejestru przedsiębiorców. Czynności podjęte przez takiego prokurenta miałyby skutek jedynie w sferze działalności tego wspólnika, a nie spółki, czy pozostałych wspólników.

Nie mogą udzielać prokury spółki będące w stanie likwidacji, jak również przedsiębiorcy po ogłoszeniu upadłości. Prokura udzielona przed otwarciem likwidacji lub po ogłoszeniu upadłości wygasa z mocy prawa.

Zgodnie z przepisami prawa restrukturyzacyjnego otwarcie postępowania sanacyjnego powoduje wygaśnięcie prokury udzielonej przez dłużnika. Zarządca może w toku postępowania sanacyjnego udzielać pełnomocnictw, w tym prokury.

Prokurent jest przedstawicielem przedsiębiorcy. W rezultacie czynność prawna dokonana przez prokurenta w granicach umocowania pociąga więc za sobą skutki bezpośrednio dla mocodawcy.

Szerokie uprawnienia

Prokurent może w imieniu przedsiębiorcy:

? zawierać umowy;

? nabywać prawa;

? zaciągać zobowiązania;

? zatrudniać pracowników;

? dokonywać czynności procesowych przed sądami cywilnymi, administracyjnymi lub występować przed organami administracji publicznej (wnieść do sądu pozew, cofnąć powództwo, zawrzeć ugodę);

? udzielać pełnomocnictw procesowych;

? wykonywać uprawnienia wynikające z posiadanych przez przedsiębiorcę udziałów lub akcji;

? dokonywać czynności w postępowaniu karnym;

? występować w postępowaniu podatkowym;

? wystawiać weksle, czeki oraz udzielić poręczenia.

Prokurent jest uprawniony do zawierania umów: sprzedaży (w tym prowadzących do nabycia maszyn, urządzeń lub surowców, zbycia środków trwałych spółki); najmu; kontraktacji; dostawy; świadczenia usług; pożyczki lub kredytu (bez względu na jego wysokość); nabywania nieruchomości lub praw na niej. Prokurent może również dokonywać czynności związanych z ochroną lub wykonaniem praw własności przemysłowej.

Prokurent jest umocowany do działania w imieniu przedsiębiorcy (a nie jego zarządu, czy oddziału przedsiębiorcy) w postępowaniu administracyjnym (przed organami podatkowymi i celnymi, Urzędem Patentowym RP, Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urzędem Regulacji Energetyki, organami samorządu terytorialnego, organami administracji rządowej) i sądowoadministracyjnymi (postępowanie przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym). Sąd podkreślił, że prokurent jest uprawniony do działania w imieniu przedsiębiorcy w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem o nadpłatę i do podpisania korekty deklaracji, bez okazania szczególnego pełnomocnictwa w tym zakresie. Umocowanie takie wynika z istoty prokury i nie wymaga, by pełnomocnik taki musiał legitymować się dodatkowo pełnomocnictwem udzielonym w trybie art. 80a Ordynacji podatkowej.

Ponieważ prokurent jest uprawniony do podejmowania czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to uznaje się, że nie jest uprawniony do podejmowania czynności związanych z utworzeniem przedsiębiorcy, zakończeniem jego działalności, jak również składania w tym zakresie wniosków do rejestru lub ewidencji.

Są pewne granice

Zakaz ograniczenia prokury ze skutkiem wobec osób trzecich.

Wskazana zasada jest ogólna, od której są wyjątki. Jednym z ustawowych ograniczeń prokury jest ograniczenie uprawnień prokurenta w zakresie:

? zbycia przedsiębiorstwa;

? dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania;

? zbywania i obciążania nieruchomości.

Omawiane ograniczenie polega na tym, że prokurent do podjęcia wskazanych j czynności, potrzebuje odrębnego, dodatkowego pełnomocnictwa.

Przedsiębiorca musi udzielić prokurentowi odrębnego pełnomocnictwa na przykład do: sprzedaży przedsiębiorstwa, jego wynajęcia, sprzedaży nieruchomości lub ustanowienia na niej hipoteki. Prokurent nie legitymujący się takim pełnomocnictwem nie jest uprawniony do działania. Tym samym, dobrą praktyką, w celu zabezpieczenia swoich interesów jest żądanie od prokurenta kontrahenta okazania pełnomocnictwa do dokonania wskazanych powyżej czynności.

Ustawowe ograniczenie prokury do czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa prowadzi do wniosku, że prokurent nie może dokonywać czynności w zakresie stosunków wewnętrznych przedsiębiorcy, np. nie jest uprawniony do zwoływania posiedzeń organów spółki. Nie może również podejmować czynności nie związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Uznaje się jednak, że nawet bardzo ograniczony związek czynności z prowadzeniem przedsiębiorstwa upoważnia prokurenta do działania w imieniu mocodawcy.

Prokurent nie może reprezentować spółki w umowach i sprawach pomiędzy członkami zarządu, a spółką, gdyż w tych kategoriach spraw to radzie nadzorczej lub pełnomocnikowi powołanemu przez zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) przysługuje uprawnienie do reprezentowania spółki. Możliwe jednak jest udzielenie pełnomocnictwa prokurentowi przez zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) spółki do podejmowania tego typu czynności. W takiej sytuacji prokurent będzie działał jako pełnomocnik (a nie prokurent) i w konsekwencji będzie mógł reprezentować spółkę w sporze z członkiem zarządu lub przy zawarciu z nim umowy.

W pozostałym zakresie, jakiekolwiek dodatkowe ograniczenia uprawnień prokurenta względem osób trzecich będą miały wyłącznie skutek wewnętrzny, tj. w relacji przedsiębiorca-prokurent. Ograniczenie to nie będzie miało wpływu na czynność dokonaną przez prokurenta z naruszeniem przedmiotowego ograniczenia. Brak skuteczności takiego ograniczenia będzie mieć zastosowanie nawet w sytuacji, kiedy osoba trzecia wiedziała o wewnętrznych ustaleniach między mocodawcą, a prokurentem. Nawet w takiej sytuacji osoba trzecia ani przedsiębiorca, nie będzie mogła podważyć dokonanej przez prokurenta czynności.

Anna Diaby-Lipka adwokat

Prokura jest bardzo skutecznym sposobem zdelegowania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa na osobę zaufaną, która może wyręczyć przedsiębiorcę w wielu czynnościach związanych z codziennym prowadzeniem działalności gospodarczej. Należy jednak zawsze zweryfikować czy osoba, której udziela przedsiębiorca prokury jest odpowiednią osobą do pełnienia powierzanej jej funkcji.

Pełnomocnictwo to obejmuje umocowanie do wykonywania czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura więc to specyficzny rodzaj pełnomocnictwa. Często ułatwia przedsiębiorcy ona prowadzenie działalności gospodarczej. Warto więc wiedzieć, czym dokładnie jest oraz jakie są zasady jej udzielania.

Czytaj także:

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe