Umowa o roboty budowlane jest jedną z umów nazwanych, uregulowanych w kodeksie cywilnym. Jak wynika z art. 646 kodeksu cywilnego: „Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia". Ten, jak i inne zapisy kodeksu cywilnego określają prawa i obowiązki stron umowy. Jednakże z doświadczenia wynika, że w ramach wykonywania prac budowlanych generalny zleceniobiorca korzysta z pomocy wielu współpracujących z nim podmiotów.
Problem na autostradach
Art. 647
1
kodeksu cywilnego został wprowadzony nowelizacją z 2003 r. Była to odpowiedź ustawodawcy na problemy podwykonawców, pracujących przy budowie autostrad, oszukanych przez generalnych wykonawców, którzy pobrali wynagrodzenie od inwestorów za wykonane prace, jednakże nie rozliczyli się z firmami, które współpracowały z nimi przy wykonywaniu projektu. Co więcej, szereg spółek, które wygrały przetargi na wykonanie tychże prac, ogłaszały upadłość, co spowodowało dodatkowe utrudnienia w odzyskaniu należności przez podwykonawców. Od dnia wejścia w życie nowelizacji podmioty, którym generalny wykonawca zlecił wykonanie części prac w ramach zawartej przez niego umowy o roboty budowlane w przypadku niewywiązania się przez generalnego wykonawcę z zobowiązania, mają możliwość dochodzenia zapłaty za wykonane prace, bezpośrednio od inwestora. Jednakże, aby realizacja wyżej wymienionego uprawnienia przez podwykonawców była możliwa, konieczne jest spełnienie kilku przesłanek.
Zakres prac i umowa
Po pierwsze, z umowy zawartej pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą powinno jasno wynikać, jaki zakres robót może zostać zlecony podwykonawcom. Chodzi tutaj o doprecyzowanie inwestorowi, jakie etapy prac budowlanych, lub konkretne prace mogą zostać wykonane przez podwykonawców. Nie wiąże się to jednak ze wskazaniem konkretnego podmiotu odpowiedzialnego za wykonanie danej fazy projektu.