Jak się zachować podczas kontroli lub przeszukania w firmie

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dysponuje szeregiem instrumentów prawnych umożliwiających pozyskanie dowodów na stosowanie przez przedsiębiorców działań niezgodnych z prawem. Jednym z najskuteczniejszych środków, mających na celu pozyskanie dowodów potwierdzających antykonkurencyjne praktyki, jest kontrola lub przeszukanie w siedzibie przedsiębiorcy.

Aktualizacja: 04.08.2017 08:45 Publikacja: 04.08.2017 07:00

Jak się zachować podczas kontroli lub przeszukania w firmie

Foto: Fotolia

Niezapowiedziana kontrola UOKiK połączona jest zwykle z przeszukaniem. Narzędzie to wykorzystywane jest w sytuacjach, kiedy zachodzi podejrzenie, że dany podmiot posiada dowody, które mogą być istotne w sprawie. Może być prowadzone wyłącznie po uzyskaniu przez urząd zgody sądu. Co do zasady, kontrolę lub przeszukanie prowadzi zespół pracowników UOKiK w asyście policjantów oraz specjalistów do spraw IT. Istotny przy tym jest fakt, iż przedsiębiorca ponosi także odpowiedzialność za działania pracowników oraz innych osób działających pod jego kierownictwem.

W siedzibie Allegro

Ostatnio wszczęto przeszukanie w siedzibie Grupy Allegro Sp. z o.o. (dalej: „Allegro") w związku z prowadzonym przez UOKiK od 21 czerwca 2017 r. postępowaniem wyjaśniającym, w którym urząd bada, czy Allegro uprzywilejowuje własny sklep internetowy kosztem innych sprzedawców. Postępowanie zostało wszczęte na skutek licznych skarg przedsiębiorców, którzy wskazywali na podejrzenie naruszenia przez Allegro przepisów prawa konkurencji. Przeszukanie miało na celu ustalenie, czy Allegro nie faworyzuje własnego sklepu internetowego poprzez lepszą prezentację jego ofert w porównaniu do ofert innych wystawców na portalu. Podejrzewa się, że towary sprzedawane na platformie przez oficjalny sklep Allegro miały być identyfikowane w wynikach wyszukiwania jako najbardziej widoczne i najbardziej trafne dla potencjalnego klienta. To z kolei mogło doprowadzić do ograniczenia konkurencji na rynku sprzedaży on-line z winy Allegro.

Faworyzowanie własnych produktów

Warto zwrócić uwagę na to, że obecnie faworyzowanie własnych produktów przez firmy posiadające pozycję dominującą na rynkach sprzedaży elektronicznej, to coraz częstsze zjawisko, z jakim mają do czynienia organy ochrony konkurencji w całej Unii Europejskiej. W czerwcu tego roku Komisja Europejska poinformowała o nałożeniu na koncern Google kary finansowej w wysokości ponad 2,4 mld euro zarzucając Google nadużywanie pozycji dominującej na rynku wyszukiwarek internetowych. „Google nadużywał swojej pozycji jako dominującej wyszukiwarki na rynku wyszukiwarek, promując w wynikach wyszukiwania własną porównywarkę cenową i obniżając pozycję propozycji konkurentów" – stwierdziła komisarz UE ds. konkurencji Margrethe Vestager ogłaszając rekordową karę.

Co może prezes urzędu

Wyjaśnić należy, że prezes UOKiK, działając w ramach kompetencji przyznanych na mocy ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: ustawa), sprawuje kontrolę przestrzegania przez przedsiębiorców zakazu stosowania praktyk ograniczających konkurencję. Poprzez wskazane praktyki rozumiane są antykonkurencyjne porozumienia (art. 6 Ustawy) oraz nadużywanie pozycji dominującej (art. 9 ustawy). Zgodnie z prawem, za naruszenie przepisów ustawy w wyniku przeprowadzonego postępowania prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę finansową. Maksymalna wysokość sankcji finansowej może wynieść do 10 proc. obrotu z roku poprzedzającego rok wydania decyzji nakładającej karę finansową.

Niezapowiedziane przeszukanie w firmie

Przede wszystkim powinno się poinformować prawnika oraz oddać do dyspozycji urzędnikom pomieszczenia w celu przeprowadzenia działań operacyjnych. Należy pozostać opanowanym i działać spokojnie. Trzeba także zapoznać się z upoważnieniem prezesa UOKiK, na podstawie którego prowadzone są działania. W zakresie komunikacji wewnętrznej w firmie, powinno się poinformować kadrę kierowniczą firmy o tym, że ruszyła kilkudniowa procedura kontroli / przeszukania. Ponadto, jakiekolwiek dokumenty, e-maile lub inne źródła informacji mogące wskazywać na wykroczenie wobec prawa konkurencji w żadnym wypadku nie powinny być kasowane lub zniszczone w trakcie działań UOKiK. Za takie próby niszczenia potencjalnych dowodów w sprawie, grożą wysokie sankcje finansowe.

Kary za utrudnianie kontroli

Konsekwencją za brak współdziałania w trakcie kontroli może być kara pieniężna do 50 mln euro. Co istotne, kara ta nie ma związku z wysokością osiąganych przychodów. Za utrudnianie może zostać ukarana także osoba pełniąca funkcję kierowniczą, wchodząca w skład zarządu lub osoba upoważniona przez przedsiębiorcę. W takim wypadku prezes UOKiK ma prawo nałożyć karę w wysokości aż do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Za utrudniające kontrolę / przeszukanie UOKiK może zostać uznane:

- ukrywanie, bądź niszczenie potencjalnego materiału dowodowego,

- odmowa udostępnienia dokumentów,

- uprzedzenie pozostałych pracowników o zbliżającej się grupie kontrolującej,

- oddalanie się z miejsca osób, w tym wraz z przedmiotami mogącymi stanowić dowód,

- odmowa lub utrudnianie wejścia do budynku, lokalu celem wydłużenia czasu oczekiwania, blokowanie dostępu do pomieszczeń, odmowa wydania kodu dostępu, klucza, hasła,

- wydłużanie czasu oczekiwania na osoby reprezentujące przedsiębiorcę,

- używanie przemocy fizycznej lub słownej,

- nieuprawnione rejestrowanie (nagrywanie) rozmów lub działań kontrolujących.

Jakie obowiązki mają przedsiębiorcy

Pracownicy kontrolowanego podmiotu mogą zostać zobowiązani przez pracowników UOKiK do:

- wylegitymowania się,

- nieopuszczania stanowisk pracy,

- odejścia od biurek,

- niewyłączania komputerów,

- pozostawienia na biurkach telefonów i innego sprzętu elektronicznego w celu dokonania przeszukania.

Zdaniem autora

Aleksandra Berger, prawnik Kancelaria Prawna Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy Sp. k.

Podsumowując, kontrola lub przeszukanie w siedzibie firmy to narzędzia stosowane, gdy zachodzi podejrzenie, że dany przedsiębiorca posiada dowody, które mogą być istotne w sprawie dotyczącej podejrzenia naruszenia prawa antymonopolowego. Warto zauważyć, że w tym roku już dwukrotnie prezes UOKiK skorzystał z takiej możliwości zebrania dowodów. Firmy powinny zatem zadbać o rozwiązania wspierające stosowanie dobrych i zgodnych z prawem praktyk rynkowych (tzw. compliance). Umiejętność identyfikacji ryzyk antymonopolowych pozwoli firmom ustrzec się przed karami finansowymi nakładanymi przez UOKiK.

Niezapowiedziana kontrola UOKiK połączona jest zwykle z przeszukaniem. Narzędzie to wykorzystywane jest w sytuacjach, kiedy zachodzi podejrzenie, że dany podmiot posiada dowody, które mogą być istotne w sprawie. Może być prowadzone wyłącznie po uzyskaniu przez urząd zgody sądu. Co do zasady, kontrolę lub przeszukanie prowadzi zespół pracowników UOKiK w asyście policjantów oraz specjalistów do spraw IT. Istotny przy tym jest fakt, iż przedsiębiorca ponosi także odpowiedzialność za działania pracowników oraz innych osób działających pod jego kierownictwem.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego