Gdy dwie osoby, np. przedsiębiorcy są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem ich obu są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, czyli bez cech indywidualizujących, a obie wierzytelności są wymagalne, co następuje od następnego dnia po upływie terminu spełnienia zobowiązania i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym, czyli przysługuje im przymiot zaskarżalności. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości tej niższej.
Czytaj także:
Jakie są warunki konieczne skutecznego potrącenia wierzytelności
Jakie oświadczenie
Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie >patrz wzór oświadczenia o potrąceniu wierzytelności. Oświadczenie jest złożone adresatowi z chwilą, gdy doszło do niego w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią. Gdy zaś jest ono składane w formie elektronicznej, uważa się, że doszło ono do innej osoby w momencie wprowadzenia go do środka komunikacji elektronicznej tak, aby mogła je przeczytać. Zaistnienie stanu, w którym adresat oświadczenia mógł zapoznać się z jego brzmieniem jest to moment, gdy można zasadnie oczekiwać zapoznania się z treścią tego oświadczenia przez osobę, do której je skierowano, znajdującej się w określonych okolicznościach i działającej w zwykły sposób. Nie ma zatem znaczenia rzeczywiste zapoznanie się z tym oświadczeniem. Oświadczenie to ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe, czyli od daty wymagalności wierzytelności przysługującej stronie korzystającej z potrącenia).
Jeżeli przedmiotem potrącenia są wierzytelności, których miejsca spełnienia świadczeń są różne, strona korzystająca z możności kompensacji (tj. potrącenia) zobowiązana jest uiścić tej drugiej sumę potrzebną do pokrycia wynikającego dla niej uszczerbku, który powstał dlatego, że umorzone, na skutek przedmiotowej czynności prawnej, świadczenie nie zostało spełnione w miejscu właściwym wiążąc się w konsekwencji, np. ze zwiększonym kosztem transportu, czy ubezpieczenia rzeczy.