Koszty egzekucyjne: podatnik nie zapłaci za błąd państwa

Jeśli okaże się, że przepis, na podstawie którego fiskus wyegzekwował podatek, był niekonstytucyjny, to powinien też zwrócić koszty egzekucyjne.

Aktualizacja: 02.08.2019 18:32 Publikacja: 02.08.2019 16:59

Koszty egzekucyjne: podatnik nie zapłaci za błąd państwa

Foto: Fotolia

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną fiskusa, który odmawiał zwrotu kosztów egzekucyjnych.

Czytaj także: Jakie koszty postępowania egzekucyjnego ponosi wierzyciel

Z akt sprawy wynikało, że fiskus prowadził postępowanie egzekucyjne z majątku podatniczki, a chodziło o podatek od nieujawnionych źródeł za lata 1998–2001. Przy okazji pobrano ponad 100 tys. zł kosztów egzekucyjnych.

Początkowo podatniczce nie udało się podważyć decyzji, które były podstawą egzekucji. Wszystko zmieniło się po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2013 r. (SK 18/09). Wówczas okazało się, że decyzje stanowiące podstawę wystawienia tytułu wykonawczego zostały uchylone i podatniczka wystąpiła o zwrot kosztów. Fiskus jednak pieniędzy oddać nie chciał. Tłumaczył, że zarówno w chwili wystawienia tytułu wykonawczego, jak i wszczęcia egzekucji administracyjnej zaległość z tytułu zryczałtowanego PIT za grudzień 1998 r. była wymagalna i podlegała windykacji.

Kobieta nie dawała za wygraną. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wskazała, że przyczyną uchylenia decyzji wymiarowych, wydanych w przeszłości dla PIT od nieujawnionych źródeł, był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2013 r. (SK 18/09), który za niezgodną z konstytucją uznał normę nakładającą daninę. W związku z tym postępowania egzekucyjne zostały umorzone.

Warszawski WSA uwzględnił jej skargę. Zauważył, że w spornej sprawie po pobraniu należności okazało się, że egzekucja była prowadzona niezgodnie z prawem. Jak podkreślił sąd, winę za ten stan rzeczy trzeba przypisać państwu. Konsekwencje wyroku Trybunału wydają się bowiem oczywiste także dla zwrotu kosztów egzekucyjnych, jakie obciążały aparat państwowy, gdy egzekwował decyzje oparte na niekonstytucyjnych przepisach.

Również NSA uznał, że zobowiązany nie może ponosić kosztów egzekucyjnych, które zostały wywołane decyzjami wydanymi na podstawie przepisów uznanych za niekonstytucyjne przez TK. Nie ukrywał, że orzecznictwo dotyczące art. 64c § 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie jest jednoznaczne. Zgodnie z tym przepisem zwraca się koszty egzekucji, m.in. gdy okazała się ona niezgodna z prawem. Skład orzekający w spornej sprawie do końca nie zgodził się ani z bardzo szerokim podejściem do omawianego przepisu, ani z tym bardzo wąskim. W jego ocenie organ egzekucyjny powinien badać zgodność decyzji będącej podstawą egzekucji, ale gdy doszło do stwierdzenia niezgodności z konstytucją. W takiej sytuacji bowiem z punktu widzenia konstytucji obciążenie podatnika zobowiązaniem i kosztami egzekucyjnymi byłoby niesprawiedliwe. To są koszty państwa, które stworzyło przepis, które inny organ państwa, tj. TK, z mocą wsteczną uznał za niekonstytucyjny.

Jak tłumaczył sędzia NSA Jacek Brolik, z niezgodnego z konstytucją przepisu nie można wyciągać skutków prawnych dla obywatela, w tym w zakresie kosztów egzekucyjnych. Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 2750/17

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną fiskusa, który odmawiał zwrotu kosztów egzekucyjnych.

Czytaj także: Jakie koszty postępowania egzekucyjnego ponosi wierzyciel

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona