W trudnym czasie walki z pandemią koronawirusa wielu przedsiębiorców zdecydowało się na pozyskanie państwowego wsparcia w postaci dofinansowania na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o którym mowa w art. 15g Tarczy Antykryzysowej. By ustrzec się przed zaklasyfikowaniem przyznanych kwot jako świadczeń nienależnych i uniknąć konieczności dokonania zwrotu środków, warto przyjrzeć się jak do kwestii tej podchodzi ustawodawca, a także jakie obowiązki umowne ciążą na podmiotach pobierających świadczenia.
Zakaz wypowiadania umów z przyczyn niedotyczących pracownika
Podkreślenia wymaga, że celem wypłaty środków z art. 15g Tarczy Antykryzysowej jest przede wszystkim ochrona miejsc pracy i stabilizacji zatrudnienia. Jednocześnie Tarcza Antykryzysowa w szerokim zakresie odsyła do przepisów ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy – ustawa ta jest bowiem bazą dla rozwiązań covidowych. Zgodnie z ustawą bazową podmiot, który otrzymał dofinansowanie nie może przez okres pobierania świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika.
Powyższe oznacza, że jeżeli umowa zostałaby wypowiedziana przykładowo w trybie porozumienia stron lub z przyczyn leżących po stronie pracownika, dofinansowanie nie powinno podlegać zwrotowi. W tym drugim przypadku zaleca się jednak ostrożność, albowiem zakwestionowanie przyczyn wypowiedzenia może doprowadzić do sytuacji, w której przedsiębiorca zmuszony będzie do zwrotu przyznanego dofinansowania.
Warto też pamiętać, że nowelizacja Tarczy Antykryzysowej uchyliła obowiązek utrzymania zatrudnienia po zakończeniu okresu dofinansowania – pierwotnie okres utrzymania zatrudnienia miał być przedłużony o czas równy uzyskiwaniu dofinansowania Jednak nowelizacja Tarczy Antykryzysowej obowiązująca od 18 kwietnia 2020 r wyłączyła z zastosowania art. 13 ust. 2 ustawy bazowej, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że pracodawca jest zobowiązany zatrudniać pracownika jedynie przez okres pobierania dofinansowania. W wypadku umów zawieranych przez przedsiębiorców przed nowelizacją istnieje tu pewna niespójność zapisów umownych z ustawą dla podmiotów zawierające umowę o wypłatę świadczeń między 1 a 17 kwietnia 2020 r. Pomocne w tym zakresie są przepisy przejściowe, zgodnie z którymi obowiązek zatrudniania pracownika jedynie przez okres dofinansowania stosuje się również do wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie Tarczy Antykryzysowej 2.0, a więc także pomiędzy 1 a 17 kwietnia 2020 r.
Udokumentowanie wykorzystania środków Każdy przedsiębiorca uzyskujący wsparcie z FGŚP w myśl zawartej przez niego umowy zobowiązany jest do złożenia w wojewódzkim urzędzie pracy dokumentów potwierdzających prawidłowość wykorzystanych środków oraz dokumentów potwierdzających zatrudnienie pracowników, na rzecz których otrzymał świadczenie. Dokumenty te należy złożyć w terminie 30 dni od dnia otrzymania dofinansowania. W ostatnich informacjach Wojewódzkich Urzędów Pracy, kierowanych do przedsiębiorców wyraźnie widać zmianę podejścia na bardziej szczegółowe. Urzędy m.in. udostępniły nowe tabele w arkuszach kalkulacyjnych i oczekują ich wypełnienia i przedłożenia. Niestety tabele te są niekiedy niespójne z przepisami i wywołują sporo problemów. Urzędy oczekują także przedłożenia dowodów wydatkowania środków, w tym m.in. wyciągów z rachunków bankowych, obejmujących przelewy wynagrodzeń pracowników, bądź inny równoważny zbiorczy dokument potwierdzający wypłaty wynagrodzeń na poszczególnych pracowników za każdy miesiąc otrzymanego wsparcia, a także stosowne wykazy pracowników.