Kontrole podatkowe w zakresie cen transferowych

Nieprzedstawienie dokumentacji na żądanie organów skutkuje zastosowaniem 50-proc. stawki PIT/CIT do kwoty dochodu doszacowanego podatnikowi w wyniku kontroli.

Publikacja: 19.07.2017 06:15

Kontrole podatkowe w zakresie cen transferowych

Foto: Fotolia.com

1. Ile kontroli wśród przedsiębiorców przeprowadzono i jakie doszacowania poczyniono dotychczas?

W komunikacie Ministerstwa Finansów z 3 sierpnia 2016 r. ogłoszono dane dotyczące kontroli skarbowych przeprowadzonych w I półroczu 2016 r. I tak, w I półroczu 2016 r. urzędy kontroli skarbowej wszczęły 222 kontrole w zakresie cen transferowych i optymalizacji podatkowych. Jest to liczba o 44 proc. wyższa, niż resort przewidywał w grudniu 2015 r.

Kontrole w zakresie cen transferowych przeprowadzone w I półroczu 2016 r. skutkowały określeniem zobowiązań podatkowych na łączną kwotę 60,5 mln zł oraz zmniejszeniem straty zadeklarowanej przez podatników o 440,7 mln zł.

W 11 przypadkach kontrolowane podmioty nie kwestionowały ustaleń kontroli i skorzystały z prawa do złożenia korekt deklaracji CIT lub PIT.

2. Na czym polega specyfika i ryzyko transakcji niematerialnych?

Tak zwane „transakcje niematerialne" dotyczą usług, których efekt nie posiada „zmaterializowanej" formy. Najczęściej dotyczą one takich obszarów jak zarządzanie, doradztwo, transfer wiedzy i (rzadziej) informatyka.

Ich cechą charakterystyczną jest to, że trudno wskazać ich materialny efekt, nie skutkują one powstaniem czegoś namacalnego w przeciwieństwie np. do usług budowlanych. W efekcie, koszty związane z nabyciem takich usług od podmiotów powiązanych są stosunkowo często kwestionowane przez organy podatkowe. Wynika to z faktu, iż bardzo trudno udowodnić wykonanie takich prac z powodu ich niematerialnego charakteru.

Dlatego istotne jest, aby w przypadku kontroli dysponować dokumentami bądź innymi dowodami na wykonanie danej usługi. W przypadku braku dowodów na wykonanie usługi niematerialnej istnieje ryzyko zakwestionowania wykonywania usługi, a w konsekwencji uznanie, że nie miała ona miejsca. W rezultacie urząd może uznać, że poniesione na jej zakup wydatki nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.

3. Jaka jest praktyka kontroli w zakresie usług niematerialnych?

Specyfika usług niematerialnych powoduje, że wykazanie, iż zostały faktycznie wykonane może być trudne. Przez to wydatki na nabycie tych usług od podmiotów powiązanych są bardziej narażone na kwestionowanie przez organy podatkowe niż w przypadku innych transakcji.

Nasze doświadczenie wskazuje, że w praktyce kontrolujący częściej skupiają się na zakwestionowaniu kosztów usług niematerialnych „w całości" niż na weryfikowaniu rynkowego poziomu wynagrodzenia czy ceny za takie świadczenia.

W praktyce organy kontrolujące mogą zwrócić się z żądaniem dostarczenia takich dokumentów czy informacji jak:

- wyszczególnienie wykonanych usług,

- wskazanie korzyści uzyskanych dzięki nabytym usługom,

- uzasadnienie nabycia usług, a zwłaszcza powodów ich zakupu od powiązanych dostawców a nie od podmiotów zewnętrznych,

- kalkulacje finansowych efektów nabycia usług,

- dowody na wykonanie wskazanych usług, w postaci np. opracowań, raportów, prezentacji,

- informacji o sposobie ustalenia ceny.

W związku z tym, w przypadku nabywania usług niematerialnych od powiązanych podmiotów, oprócz weryfikacji rynkowego charakteru cen szczególnie istotne jest zgromadzenie dowodów uzasadniających zakup usług.

4. Jakie są konsekwencje braku dokumentacji cen transferowych?

Brak dokumentacji podatkowej, a ściślej mówiąc nieprzedstawienie jej na żądanie organów podatkowych skutkuje zastosowaniem karnej stawki podatku dochodowego do kwoty dochodu doszacowanego podatnikowi w wyniku kontroli. Stawka ta wynosi 50 proc. kwoty doszacowania. Podatnik zobowiązany jest przedłożyć dokumentację w terminie siedmiu dni od doręczenia wezwania przez organy podatkowe.

Istnieje również ryzyko, że brak dokumentacji podatkowej będzie skutkował nałożeniem sankcji karnoskarbowych na osoby odpowiedzialne za przygotowanie i przedłożenie dokumentacji. W szczególności, kodeks karny skarbowy przewiduje sankcje za podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w składanym organowi podatkowemu oświadczeniu. Odpowiedzialność jest również przewidziana za nieskładanie informacji podatkowej. Naszym zdaniem przepisy te mogą być stosowane w sytuacji braku dokumentacji.

Pojęcie, którym posługują się przepisy – „nieprzedłożenie dokumentacji" – jest nieostre. W efekcie nie jest jasne, czy karna stawka podatku dla doszacowanego dochodu będzie miała zastosowanie tylko wówczas, gdy podatnik nie przedstawi dokumentacji w ogóle, czy również wtedy, gdy:

- przedstawi dokumentację, ale w terminie późniejszym niż siedem dni,

- przedstawi dokumentację, która będzie niekompletna (np. zabraknie w niej elementu lub elementów wskazanych w przepisach), albo z innych przyczyn formalnych zostanie odrzucona przez organy podatkowe;

- przedstawi dokumentację, która będzie nierzetelna, np. zawiera nieprawdziwe informacje na temat transakcji.

W naszej ocenie, istnieje duże ryzyko, że w każdej z powyższych sytuacji organy kontrolujące uznają, że nie doszło do „przedłożenia dokumentacji", czego konsekwencją będzie zastosowanie sankcyjnej stawki podatku.

5. Kiedy stosowana jest karna 50-proc. stawka podatku?

Stawka 50 proc. karnego podatku dochodowego stosowana jest w przypadku nieprzedłożenia dokumentacji podatkowej na wezwanie organów podatkowych. Termin na przekazanie dokumentacji wynosi siedem dni od dnia doręczenia wezwania przez organy podatkowe.

Należy podkreślić, że stawka 50 proc. stosowana jest jedynie w przypadku doszacowania dochodów podatnika i w stosunku do kwoty doszacowania (a nie do całego dochodu wykazanego przez podatnika).

W naszej ocenie, istnieje duże ryzyko, że organy kontrolujące uznają, że nie doszło do „przedłożenia" dokumentacji również w przypadku, gdy podatnik przekaże dokumentację, ale zostanie ona uznana przez organy za nierzetelną czy niepełną. Konsekwencją będzie więc zastosowanie sankcyjnej stawki podatku.

6. Jakie są konsekwencje przedstawienia dokumentacji nierzetelnej lub zawierającej nieprawdziwe informacje?

Podatnik jest zobowiązany przedstawić dokumentację podatkową na żądanie organów podatkowych. Ma na to siedem dni od dnia doręczenia wezwania organów podatkowych. Nieprzedłożenie dokumentacji skutkuje zastosowaniem karnej podwyższonej stawki podatku do doszacowanego dochodu.

O ile w przypadku braku dokumentacji w ogóle („nieprzedłożenie" dokumentacji) przepisy są jednoznaczne, to nie jest jasne co się stanie w sytuacji, gdy przedstawiona dokumentacja zostanie uznana za nierzetelną lub zawierającą informacje, które miałyby wprowadzić w błąd organy podatkowe. W naszej ocenie, w takiej sytuacji karna stawka podatku również znajdzie zastosowanie.

Co więcej, w takiej sytuacji – naszym zdaniem – osoby odpowiedzialne za wypełnienie obowiązku dokumentacyjnego mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej skarbowej. Kodeks karny skarbowy przewiduje m.in. odpowiedzialność za podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w składanym organowi podatkowemu oświadczeniu. W naszej ocenie, można uznać, że przedłożenie dokumentacji podatkowej zawierającej nieprawdziwe informacje wypełnia dyspozycję ww. przepisu.

Michał Kubik, doradca podatkowy, Partner ABC TAX, Spółka Doradztwa Podatkowego

1. Ile kontroli wśród przedsiębiorców przeprowadzono i jakie doszacowania poczyniono dotychczas?

W komunikacie Ministerstwa Finansów z 3 sierpnia 2016 r. ogłoszono dane dotyczące kontroli skarbowych przeprowadzonych w I półroczu 2016 r. I tak, w I półroczu 2016 r. urzędy kontroli skarbowej wszczęły 222 kontrole w zakresie cen transferowych i optymalizacji podatkowych. Jest to liczba o 44 proc. wyższa, niż resort przewidywał w grudniu 2015 r.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego