Firma w spadku - ułatwienia podatkowe

Sukcesja firmy prowadzonej przez osobę fizyczną będzie łatwiejsza, także od strony podatkowej.

Publikacja: 15.07.2019 07:51

Firma w spadku - ułatwienia podatkowe

Foto: AdobeStock

W ubiegłym tygodniu rząd przyjął projekt pakietu deregulacyjnego, który ma zmienić ponad 60 ustaw w celu uproszczenia działalności gospodarczej. Wśród tych propozycji są też nowe przepisy o sukcesji firm, także w aspekcie podatkowym.

Projekt zakłada zmiany w ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, a także w ustawach o PIT, CIT, VAT. Wszystkie nowe przepisy są obliczone na odformalizowanie przejmowania firm.

Przejęcie koncesji

Projektowana nowela do ustawy sukcesyjnej wprowadza ułatwienia w przenoszeniu praw i obowiązków wynikających z różnych koncesji, zezwoleń, licencji i pozwoleń. Dziś prawo nie przewiduje jednolitej procedury dla takiego przeniesienia za życia adresata decyzji po pozwoleniach, koncesjach itp. Dlatego dziś osoby fizyczne będące przedsiębiorcami – chcąc uniknąć powyższych problemów – mogą przekształcić wykonywaną na własny rachunek działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową. Wtedy jednak przynosi to niekorzystny skutek w obszarze prawa podatkowego. W przypadku transferu zysków do prywatnego majątku następuje dwukrotne opodatkowanie – spółka z o.o. płaci podatek od uzyskanego dochodu, a następnie osoba fizyczna uiszcza podatek od wypłacanej dywidendy. Spółka kapitałowa musi też prowadzić bardziej skomplikowaną księgowość wraz z obowiązkiem składania sprawozdań finansowych. Dla mniejszych przedsiębiorców taka operacja byłaby zatem nieopłacalna.

Czytaj także: Lepsza firma w spadku niż w darowiźnie

Dlatego w projekcie przewidziano nową możliwość: przejęcie praw z decyzji związanych z przedsiębiorstwem przez jego nabywcę. Ma to dotyczyć przypadków, gdy do nabycia dochodzi na podstawie czynności prawnej między żyjącymi (np. gdy ojciec w drodze umowy przekazuje firmę dzieciom). Zostanie tu wykorzystany mechanizm przeniesienia decyzji związanych z przedsiębiorstwem, uregulowany obecnie w art. 42–44 ustawy sukcesyjnej.

Według nowych przepisów nabywca przedsiębiorstwa będzie mógł złożyć do organu administracji publicznej, który wydał decyzję związaną z przedsiębiorstwem, wniosek o przeniesienie na niego tej decyzji w terminie trzech miesięcy od dnia nabycia. Do czasu upływu tego terminu decyzja nie wygaśnie. Organ przeniesie prawa i obowiązki z decyzji, jeśli będą spełnione warunki do ich przeniesienia. Nabywca przedsiębiorstwa powinien przy tym złożyć oświadczenie, że przyjmuje warunki zawarte w decyzji i zobowiązuje się do wykonania związanych z nią obowiązków.

Projektowane przepisy mówią ogólnie o przeniesieniu praw i obowiązków z „decyzji związanych z przedsiębiorstwem". Taka możliwość będzie mogła zatem dotyczyć także różnych obowiązków i uprawnień związanych z podatkami, w tym z wydanymi w formie decyzji indywidualnymi interpretacjami prawa podatkowego. Może chodzić także np. o sferę podatku akcyzowego, gdzie występują zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego.

Deregulacja zdejmie też z podatnika VAT obowiązek informowania urzędu skarbowego o ustanawianiu zarządcy sukcesyjnego. Według nowych reguł urząd skarbowy ma automatycznie otrzymać taką informację z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Tam bowiem będzie odnotowany fakt ustanowienia zarządcy.

Zarząd po śmierci wspólnika-małżonka

Nowela do ustawy sukcesyjnej porządkuje także kwestie związane z zarządzaniem częścią przedsiębiorstwa, która należała do zmarłego małżonka przedsiębiorcy, a ów zmarły małżonek nie był przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG. Można będzie ustanowić bowiem tymczasowego zarządcę tej części majątku.

Zmianie tej towarzyszą też odpowiednie nowelizacje ustaw o podatkach dochodowych. Zarówno w PIT, jak też w CIT przyjęto, że ustaw tych nie stosuje się do przychodów z tytułu udziału w przedsiębiorstwie, w skład którego wchodzi udział zmarłego małżonka przedsiębiorcy zarządzany przez tymczasowego przedstawiciela.

W takim przypadku podatnik PIT (czyli żyjący małżonek) będzie podlegał opodatkowaniu od całości dochodu osiągniętego z tytułu prowadzenia tego przedsiębiorstwa. W tym przypadku, dla celów opodatkowania, będzie przyjęta zasada, że podatnik jest właścicielem również majątku spadkowego wchodzącego w skład przedsiębiorstwa oraz innych nabytych w tym okresie składników jego majątku.

W uzasadnieniu projektu zauważono, że będzie to miało znaczenie dla rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.

Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 stycznia 2020 roku.

Etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem w Sejmie

Jacek Bajson doradca podatkowy w kancelarii Plan B

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk przedsiębiorców. Warto jednak zwrócić uwagę, że zarówno ustawa, jak i projekt jej zmian w żaden sposób nie zastępują planowania sukcesyjnego. Można nawet powiedzieć, że przepisy o zarządzie sukcesyjnym tworzą pozorne przekonanie, iż jego ustanowienie rozwiązuje wszelkie kwestie związane z przekazaniem firmy sukcesorom. Z mojej praktyki, jak też z badań statystycznych wynika jednak, że do klasycznej sukcesji rodzinnej dochodzi stosunkowo rzadko. Alternatywą jest wówczas sprzedaż firmy. Od strony podatkowej przepisy sukcesyjne zakładają kontynuację rozliczeń na zasadach takich jak przed śmiercią przedsiębiorcy. Nawet w przypadku nieustanowienia zarządu sukcesyjnego można kontynuować rozliczenia podatkowe przedsiębiorstwa w spadku przez okres dwóch miesięcy pod warunkiem zgłoszenia tego zamiaru do urzędu skarbowego.

W ubiegłym tygodniu rząd przyjął projekt pakietu deregulacyjnego, który ma zmienić ponad 60 ustaw w celu uproszczenia działalności gospodarczej. Wśród tych propozycji są też nowe przepisy o sukcesji firm, także w aspekcie podatkowym.

Projekt zakłada zmiany w ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, a także w ustawach o PIT, CIT, VAT. Wszystkie nowe przepisy są obliczone na odformalizowanie przejmowania firm.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona